Artykuł został opublikowany w Dzienniku Gazecie Prawnej 1 Kwietnia 2011
Od dziś obowiązuje większość przepisów znowelizowanej ustawy o podatku od towarów i usług. Zmieniają się stawki VAT stosowane m.in. na żywe zwierzęta, owies, wyroby ciastkarskie, chleb czy odzież dziecięcą. Trzeba też przeanalizować zmiany wprowadzone w katalogu zwolnień od podatku. Część można stosować wstecznie.
Ten rok jest wyjątkowo trudny dla przedsiębiorców. Co parę miesięcy wprowadzane są zmiany w ustawie o VAT. I nie są to zmiany kosmetyczne. Jeszcze podatnicy nie oswoili się z nowymi regulacjami, które obowiązują od 1 stycznia, a już od dziś zaczynają obowiązywać kolejne. Prezydent 24 marca podpisał ustawę nowelizującą z 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo o miarach ustawy. Została ona opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 64, poz. 332.
Dziś prezentujemy nowelizację w pigułce, aby jej stosowanie było łatwiejsze.
Nieodpłatne przekazania
Od 1 kwietnia opodatkowane VAT zostały wszelkie nieodpłatne przekazania towarów, bez względu na to, czy związane są z działalnością gospodarczą podatnika, czy nie. Przed zmianą przepisów w tym pierwszym przypadku bezpłatne wydania nie podlegały VAT.
– Nowelizacja w tym zakresie będzie w dużej mierze wpływać na działania marketingowe przedsiębiorców, które powinny być na nowo zweryfikowane pod względem fiskalnym – stwierdza Marcin Szyguła, młodszy menedżer w Mazars Audyt.
Dotyczy to różnego rodzaju nieodpłatnych wydań towarów dokonywanych przez podatników i niemieszczących się w kategorii próbek, drukowanych materiałów reklamowych czy prezentów o małej wartości (te w dalszym ciągu nie podlegają VAT).
– W porównaniu z dotychczasowym brzmieniem przepisów nie będzie już istotny cel, na jaki zostaną wydane lub zużyte towary, a jedynie prawo do odliczenia przez podatnika całości lub części podatku – tłumaczy Marcin Szyguła.
Część przedsiębiorców będzie z pewnością rozważała sprzedaż dotychczas nieodpłatnie wydawanych towarów za złotówkę. W ocenie eksperta takie działanie powinno być poprzedzone analizą w zakresie powiązań osobowych i kapitałowych, o których mowa w art. 32 ustawy o podatku od towarów i usług. Przy braku takich powiązań zastosowanie ma zasada swobody ustalania ceny.
Proporcja VAT
Uchylony został zakaz odliczania podatku naliczonego przez podatników, u których udział obrotów opodatkowanych w obrotach ogółem nie przekracza 2 proc. Na skutek zmian podatnik będzie mógł sam zdecydować, czy dokonywać odliczenia podatku naliczonego, czy też uznać, że proporcja wynosi 0 proc. Tym samym polski ustawodawca naprawia błąd, jaki popełnił przy pierwotnej redakcji przepisów.
Przemysław Powierza, doradca podatkowy w KZWS – RSM International, wyjaśnia, że korzystając z możliwości eliminowania proporcji w przypadkach granicznych, tzn. tam, gdzie jest ona bliska 100 proc. lub 0 proc., polski ustawodawca postąpił niekonsekwentnie. Grupa podatników, u których działalność zwolniona stanowiła margines, mogła wybrać, czy dokonywać odliczenia.
– Natomiast grupa podatników, których przeważająca część działalności była zwolniona z opodatkowania, nie miała prawa do odliczenia, czy tego chciała, czy nie – mówi Przemysław Powierza.
Zostało to zakwestionowane przez Trybunał Sprawiedliwości UE i pojawiła sie konieczność zmiany przepisów. Jednak zdaniem eksperta polski ustawodawca naprawił błąd na koszt podatników. W nowelizacji wprowadzono zastrzeżenie, że podatnik, który osiągnie bardzo wysoką proporcję (po zaokrągleniu 99 proc.), nie będzie mógł automatycznie przyjąć, że całość podatku naliczonego powiązana jest z działalnością opodatkowaną.
– Będzie musiał również sprawdzić, czy ta część podatku naliczonego, która zasadniczo nie podlegałaby odliczeniu, nie przekroczy w skali roku 500 zł – podkreśla nasz rozmówca.
Obrót złomem
Istotną nowością jest wprowadzenie zasady samonaliczania VAT do krajowego obrotu złomem. Roman Namysłowski, doradca podatkowy w Ernst & Young, wskazuje, że resort finansów zaniepokojony skalą nadużyć zdecydował się skorzystać z możliwości, którą daje dyrektywa VAT, i wprowadził mechanizm rozliczania VAT przez nabywców złomu również w odniesieniu do dostaw dokonywanych przez podmiot mający siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce.
– Identyczny sposób rozliczenia będzie dotyczył transakcji, których przedmiotem są prawa do emisji do powietrza gazów cieplarnianych – dodaje ekspert.
Z punktu widzenia nabywców złomu wprowadzenie tzw. mechanizmu odwrotnego obciążenia będzie miało zasadniczy pozytywny skutek. W przypadku gdy nieuczciwy sprzedawca nie odprowadził VAT należnego, organy podatkowe często odmawiały prawa do odliczenia podatku naliczonego.
Stawki podatku
Nowelizacja wprowadza zmiany w wysokości stawek dotyczących dostawy żywych zwierząt oraz produktów pochodzenia zwierzęcego, naprawiając tym samym błędy popełnione przy okazji ostatniej zmiany przepisów.
– Obniżonej, 8-proc. stawce VAT nie podlega już dostawa m.in. wielbłądów i zwierząt wielbłądowatych żywych, pozostałych ptaków żywych hodowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych, gadów żywych hodowlanych, włączając węże i żółwie – wylicza Marcin Sikora, doradca podatkowy w Kancelarii Prawno-Podatkowej Sikora i Wspólnicy.
Jednocześnie w wyniku nowelizacji 5-proc. stawka VAT ma zastosowanie w odniesieniu do dostaw owsa.
– Parlamentarzyści uznali, że owies należy do grupy produktów o charakterze podstawowym lub wrażliwym społecznie – wskazuje nasz rozmówca.
Opinii udzielał m.in. :
Przemysław POWIERZA
Członek Zarządu, Doradca podatkowy nr 11 204