Zmiany w podatku VAT od 1 stycznia 2014 roku
W poniższym tax alercie chcielibyśmy pokrótce przedstawić Państwu zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług (dalej: UPTU), które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2014 r.
Zupełnie nowe pojęcia i regulacje w UPTU
Definicje faktury i faktury elektronicznej
Po raz pierwszy w UPTU pojawi się definicja faktury oraz faktury elektronicznej. Mianem faktury określono każdy dokument w formie papierowej lub elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą czy rozporządzeniem. W myśl dodanego art. 2 pkt 31 UPTU o tym, czy mamy do czynienia z fakturą decyduje zatem treść i cel danego dokumentu, a nie jego tytuł czy forma.
Zwolnienia
Nowością od stycznia 2014 r. będzie zwolnienie z VAT dostaw towarów wykorzystywanych na cele działalności zwolnionej czy też oferowanie gotowych posiłków pasażerom pod warunkiem, że przy ich nabyciu lub wytworzeniu nie przy-sługiwało prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego. Z kolei wprost z rozporządzenia przeniesiono do UPTU zwolnienia dotyczące czynności zarządzania funduszami emerytalnymi, czynności, których przedmiotem są udziały w spółkach oraz świadczenie usług ściśle związanych z opieką nad dziećmi.
Prawo do zastosowania stawki 0% w eksporcie w odniesieniu do zaliczek
Od przyszłego roku prawo do zastosowania stawki 0% będzie występować, jeżeli w terminie 2 miesięcy od końca miesiąca w którym otrzymano zaliczkę nastąpi fizyczny wywóz towarów poza terytorium Polski oraz podatnik uzyska po-twierdzenie wywozu towarów z właściwego urzędu celnego w okresie do dnia złożenia deklaracji za następny okres rozliczeniowy.
Nowe brzmienie dotychczasowych pojęć
Obowiązek podatkowy
Moment powstania obowiązku podatkowego, w rozumieniu nowych przepisów, uzależniony będzie generalnie od dokonania dostawy, niezależnie od tego, kiedy i czy w ogóle wystawiono fakturę. To przejście prawa do rozporządzania towarem jak właściciel będzie decydujące do sprecyzowania daty powstania podatku VAT należnego. W poniższej tabeli przedstawione zostały transakcje, w przypadku których moment powstania obowiązku podatkowego będzie usta-lany na zasadach szczególnych.
Podstawa opodatkowania
W art. 29 ust. 1 UPTU zawarto nową definicję podstawy opodatkowania - wszystko, co stanowi zapłatę, łącznie z dotacjami i subwencjami, które mają bezpośredni wpływ na cenę towarów lub usług świadczonych przez podatnika. W nowych przepisach wyraźnie wskazano co wchodzi w skład podstawy opodatkowania (m.in. podatki, cła, koszty dodatkowe), a czego podstawa opodatkowania nie obejmuje – rabatów z tytułu wcześniejszej zapłaty, opustów i obniżek cen uwzględnionych w dniu sprzedaży czy zwrotu wydatków poniesionych na rzecz nabywcy czy usługobiorcy. Gdy po dokonaniu sprzedaży dostawca czy usługodawca udzieli rabatu bądź nabywcy zostanie zwrócona część lub całość zapłaty jeśli nie dojdzie do sprzedaży, to dostawca powinien obniżyć podstawę opodatkowania o takie wartości. Ustawodawca zdefiniował również przypadki, w których podstawę opodatkowania należy podwyższyć – dotyczy to opakowań zwrotnych. Jeśli odbiorca nie zwróci opakowania w określonym w umowie terminie, to w dniu następującym po tym dniu, dostawca powinien podwyższyć podstawę opodatkowania o wartość tych opakowań.
Prawo do odliczenia podatku naliczonego
Generalnie prawo te wystąpi w momencie otrzymania faktury, w tym faktury zaliczkowej. Należy jednak podkreślić, że samo otrzymanie takiej faktury nie upoważni do odliczenia – prawo to powstanie, zgodnie z nowym art. 86 ust. 10 i 10c UPTU, w rozliczeniu za okres, w którym z związku z otrzymaniem zaliczki powstał obowiązek podatkowy u kontrahenta. Odnośnie prawa do odliczenia z tytułu WNT prawo do odliczenia powstanie pod warunkiem otrzymania w ciągu trzech miesięcy od powstania obowiązku podatkowego faktury dokumentującej dostawę. Ważną korzystną zmianą jest wydłużenie okresu przedawnienia prawa do korekty uprzedniego rozliczenia dokonanego na zasadzie reverse charge do 5 lat licząc od końca roku w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
| Transakcja i podstawa prawna | Obowiązek podatkowy |
| import towarów – art. 19a ust. 9-11 UPTU | powstanie długu celnego lub objęcie towarów procedurą celną przetwarzania pod kontrolą celną lub moment wymagalności opłat wyrównawczych pobieranych przy za-stosowaniu procedur celnych wymienionych w art. 19a ust. 11 UPTU |
| zaliczka (też w eksporcie) – art. 19a ust. 8 UPTU | otrzymanie zaliczki |
| umowa komisu – art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. a UPTU | otrzymanie przez komitenta części lub całości zapłaty |
| usługi na zlecenie organów państwowych (głównie biegłych) – art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. d UPTU | otrzymanie całości lub części zapłaty |
| niektóre usługi pośrednictwa finansowego – art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e UPTU | otrzymanie całości lub części zapłaty |
| usługi budowlane i budowlano-montażowe – art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a UPTU | wystawienie faktury |
| dostawa książek – art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. b UPTU | wystawienie faktury nie później niż 120 dni od pierwszego wydania książek |
| usługi najmu, dzierżawy, leasingu, usługi telekomunikacyjne, ochrona i dozór osób i mienia, stała obsługa prawna i biurowa i podobne – art. 19a ust. 5 pkt 4 UPTU |
wystawienie faktury* (* zgodnie z projektem zmian do ustawy zmieniającej) |
| usługi przyjmowane częściowo – art. 19 ust. 2 UPTU | dzień wykonania części usługi |
|
usługi ciągłe – art. 19a ust. 3 UPTU dostawy ciągłe – art. 19a ust. 4 UPTU |
upływ każdego kolejnego okresu rozliczeniowego |
Odliczenie VAT od samochodów osobowych
W myśl nowych przepisów ograniczenie w odliczeniu podatku VAT dotyczy nadal zakupu samochodów osobowych oraz pojazdów samochodowych innych niż samochody osobowe o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Prawo do pełnego odliczenia występować będzie również w przypadku, gdy samochód nie będzie samochodem osobowym, a podatnik będzie posiadał świadectwo homologacji określające liczbę miejsc siedzących (łącznie z miejscem kierowcy) na min. 3 oraz ładowność powyżej 500 kg.
Nadal niezmienione pozostaje ograniczenie co do możliwości odliczenia VAT od wydatków na paliwo.
Kwestie techniczne i doprecyzowanie przepisów
Brak uzależnienia wystąpienia WDT od faktu rejestracji podatnika jako podatnika VAT UE
Od nowego roku podatnicy dokonujący WDT nie będą już musieli obawiać się odmowy możliwości zastosowania stawki 0% w przypadku braku spełnienia wymogu formalnego jakim jest rejestracja jako podatnik VAT-UE. Najistotniejsze bowiem, do uznania danej transakcji za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów, będzie rzeczywiste dokonanie dostawy na terytorium innego kraju członkowskiego.
Zwolnienie podmiotowe
Od początku 2014 r., w celu rozwiania występujących obecnie wątpliwości, w przypadku przekroczenia kwoty sprzedaży uprawniającej do stosowania zwolnienia podmiotowego w podatku VAT, opodatkowaniu nie podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę, lecz cała transakcja, której dokonanie spowoduje utratę prawa do zwolnienia.
Do UPTU dodano także ust. 11a, który określa, iż w przypadku podatników będących osobami fizycznymi, którzy przed zakończeniem działalności gospodarczej utracili prawo do zwolnienia podmiotowego, możliwość ponownego skorzy-stania ze zwolnienia pojawi się dopiero nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku w którym utracili oni to prawo.
W znowelizowanych przepisach UPTU przewidziany został także wyjątek w zakresie okoliczności utraty zwolnienia podmiotowego. Nie tracą go podatnicy dokonujący sprzedaży samochodu osobowego opodatkowanego podatkiem akcyzowym, podlegającego amortyzacji. Sprzedaż takiego samochodu nie pozbawi prawa do zwolnienia, jednakże pod warunkiem, że samochód ten nie będzie tzw. nowym środkiem transportu, tj. przejechał więcej niż 6000 kilometrów lub od momentu dopuszczenia ich do użytku upłynęło więcej niż 6 miesięcy.
Obrót przy ustalaniu proporcji
Zgodnie z nowymi przepisami do obrotu, który jest uwzględniany w proporcji co celów rozliczeń VAT nie uwzględnia się wartości transakcji pomocniczych w stosunku do głównego zakresu działalności podatnika. Za transakcje pomocnicze rozumieć się powinno transakcje sporadyczne, nie stanowiące ani głównego, ani nawet pobocznego nurtu działalności gospodarczej podatnika.
VAT marża – usługi turystyki, towary używane i dzieła sztuki
W zakresie turystyki są to jedynie zmiany czysto techniczne – uchylono art. 29 UPTU i zastąpieniem go art. 29a UPTU. Z kolei dotychczasowe brzmienie art. 120 ust. 4 UPTU mogło sugerować, że dokonywanie odsprzedaży uprzednio zaimportowanych towarów używanych powinno być rozliczane przy wykorzystaniu procedury VAT marża, podczas gdy w rzeczywistości ustawodawca przewidział te rozwiązanie dla dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich lub antyków. W nowym brzmieniu przepisu procedury VAT marża nie stosuję się do odsprzedaży uprzednio zaimportowanych towarów używanych.
Znowelizowane przepisy już budzą wątpliwości
Fakturowanie i nowe zasady przechowywania i udostępniania faktur
W znowelizowanych przepisach art. 106a – 106g UPTU brak jest odniesienia do podatnika VAT czynnego, co może sugerować zwiększenie ilości podmiotów obowiązanych do wystawienia faktur. Należy jednak zwrócić uwagę, że w tym samym przepisie zwalnia się z tego obowiązku podatników podmiotowo zwolnionych z podatku. Dodatkowo, zgodnie z uzasadnieniem do projektu zmian, planuje się wprowadzenie do nowego rozporządzenia wykonawczego przepisu podobnego do treści dotychczas obowiązującego § 17 pkt 4 rozporządzenia fakturowego. Zgodnie z tym przepisem rachunki wystawiane przez podatników niezarejestrowanych jako podatnicy VAT czynni są traktowane jak faktury. Oznacza to, że dla podatników zwolnionych podmiotowo zakres obowiązków dokumentacyjnych de facto nie ulegnie zmianie.
Natomiast w zakresie przechowywania faktur, co do zasady podatnik mający siedzibę w Polsce powinien przechowywać faktury również na terytorium Polski. Obowiązek ten dotyczy jednak tylko faktur w formie papierowej. Dla faktur elektronicznych przewidziany jest wyjątek, zgodnie z którym tego typu faktury mogą być przechowywane poza terytorium Polski, pod warunkiem że będą przechowywane w sposób umożliwiający organom podatkowym lub organom kontroli skarbowej dostęp on-line do tych faktur.
W przypadku dodatkowych pytań lub potrzeby przedyskutowania wpływu powyższych informacji na Państwa działalność biznesową zachęcamy do kontaktu.
Zespół RSM Poland
W celu uzyskania szczegółowych informacji prosimy o kontakt z naszym ekspertem Przemysławem Powierzą:
e-mail: ekspert@rsmpoland.pl
tel. +48 61 8515 766
fax +48 61 8515 786
