Nowy Krajowy Standard Rachunkowości Nr 11 „Środki trwałe”

W artykule odpowiadamy na pytania:

• Co reguluje KSR 11?
• Pod jakim względem rozwiązania z KSR 11 różnią się od tych ujętych w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości?

29 maja 2017 r. w Dzienniku Urzędowym Ministra Rozwoju i Finansów opublikowano Krajowy Standard Rachunkowości nr 11 „Środki trwałe” (KSR 11). Celem tego dokumentu jest ujednolicenie zasad rachunkowego ujmowania i wyceny środków trwałych w Polsce oraz zapewnienie spójności sprawozdań finansowych sporządzanych zgodnie z Ustawą o rachunkowości. Standard obowiązuje od dnia ogłoszenia go i po raz pierwszy znalazł zastosowanie przy sporządzaniu sprawozdań finansowych za rok obrotowy rozpoczynający się 1 stycznia 2017 r.

Do czego służy KSR 11 i co odróżnia go od innych standardów?

KSR 11 określa zasady uznawania, wyceny i ujmowania środków trwałych oraz środków trwałych w budowie w księgach rachunkowych. Reguluje także sposoby dokonywania odpisów amortyzacyjnych i umorzeniowych, a ponadto zawiera wytyczne dotyczące prezentacji i ujawniania informacji o środkach trwałych w sprawozdaniu finansowym.

Rozwiązania przyjęte w KSR 11 są w dużej mierze zgodne z postanowieniami Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR) i Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (MSSF), w szczególności z MSR 16 „Rzeczowe aktywa trwałe”. Standard przewiduje jednak pewne odmienności. Zgodnie z zasadami KSR 11:

• wycena w wartości przeszacowanej jest dopuszczalna wyłącznie na podstawie odrębnych przepisów,
• rozróżnia się części składowe (pkt 4.17 standardu), dodatkowe (pkt 4.19) i peryferyjne (pkt 4.20), które nie stanowią komponentów w rozumieniu MSR 16,
• nie przewiduje się włączenia do wartości początkowej środka trwałego kosztów:
  • przyszłej rekultywacji,
  • odtworzenia miejsca jego użytkowania,
  • innych kosztów związanych z likwidacją,
• przewiduje się ujęcie w wartości początkowej środka trwałego:
  • kosztów finansowania zobowiązaniami, także innymi niż kredyty i pożyczki, zaciągniętymi w celu pozyskania środka trwałego,
  • różnic kursowych (dodatnich lub ujemnych) wynikających ze zobowiązań w walutach obcych zaciągniętych na ten cel, nie ograniczając ich jedynie do różnic kursowych uznawanych za korektę stóp procentowych,
• nie przewiduje się wyłączenia ze środków trwałych obiektów przeznaczonych do sprzedaży lub do zwrotu właścicielom (dopuszcza się jednak odmienny zakres ujawnień informacji dotyczących środków trwałych).

Znajomość Krajowych Standardów Rachunkowości pozwala uniknąć wielu błędów księgowych

Wprowadzenie KSR 11 miało istotne znaczenie dla rachunkowości w Polsce. Ustawa o rachunkowości z 29 września 1994 r. (tekst jednolity Dz.U. z 2023 poz. 120 z późn. zm.) nie zawiera bowiem szczegółowych regulacji dotyczących środków trwałych, co powodowało konieczność posiłkowania się rozwiązaniami z MSR. Dzięki KSR 11 wiele niejasności interpretacyjnych zostało wyeliminowanych, a praktyka prowadzenia ksiąg rachunkowych stała się bardziej spójna i jednolita, co znacząco ułatwiło działającym w Polsce firmom wywiązywanie się należycie z obowiązków i przygotowywanie dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia audytu finansowego.