Grupa VAT w Polsce

Czas czytania: 5 minut.

Od 1 stycznia 2023 r. – zgodnie z Polskim Ładem – w Polsce zaczęły funkcjonować tak zwane „grupy VAT”, w ramach których podmioty powiązane mogą w sposób neutralny rozliczać podatek od towarów i usług. Celem tej nowej instytucji jest zmniejszenie zakresu obowiązków administracyjnych, ograniczenie liczby dokumentów w obiegu oraz zwiększenie płynności finansowej firm decydujących się na takie rozwiązanie. W teorii – same plusy. A w praktyce? Oto krótkie podsumowanie najważniejszych informacji, o których powinni pamiętać polscy podatnicy rozważający przystąpienie do grupy VAT.

Kto może przystąpić do grupy VAT?

W praktyce, każdy podmiot będący polskim podatnikiem może zostać członkiem grupy VAT. Instytucja ta jest przewidziana dla wszelakich form organizacji przedsiębiorstw. Mogą ją utworzyć zarówno osoby fizyczne i prawne, jak i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (np. spółki cywilne, jawne, partnerskie, komandytowe lub komandytowo-akcyjne).

Zgodnie z art. 15a. ust 2. ustawy o podatku od towarów i usług, grupę VAT mogą tworzyć podmioty które:

• posiadają siedzibę na terytorium kraju
  lub
• nie posiadają siedziby na terytorium kraju, w zakresie, na terytorium kraju za pośrednictwem oddziału położonego na terytorium kraju.

W związku z tym, jeżeli członkiem grupy VAT zostanie podmiot krajowy, który ma oddział zagraniczny, to odział ten nie będzie członkiem wspomnianej grupy.

Natomiast w przypadku, w którym członkiem grupy VAT zostanie zagraniczny podmiot prowadzący działalność w Polsce poprzez oddział, to, zgodnie z przepisami Polskiego Ładu, do grupy VAT wejdzie tylko ta część przedsiębiorstwa, która jest oddziałem. Oznacza to, że pozostała (zagraniczna) część przedsiębiorstwa nie będzie uznawana za członka grupy VAT i – co za tym idzie – wszelakie operacje zawierane między oddziałem a główną jednostką, która ma siedzibę w innym kraju, będą opodatkowane.

Warunki przystąpienia do grupy VAT

Żeby podmioty gospodarcze mogły utworzyć wspólnie grupę VAT, muszą być ze sobą jednocześnie powiązane finansowo, ekonomicznie i organizacyjnie.

Według art. 15a. ust 3., jednostki są powiązane finansowo wtedy, gdy jeden z członków grupy VAT posiada w przypadku każdego z pozostałych podatników będących członkami tej grupy bezpośrednio:

• ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym, lub
• ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub
• ponad 50% prawa do udziału w zysku.

Zgodnie z treścią art. 15a. ust 4., podatnicy są uważani za powiązanych ekonomicznie, jeżeli:

• przedmiot głównej działalności członków grupy VAT ma taki sam charakter, lub 
• rodzaje działalności prowadzonej przez członków grupy VAT uzupełniają się i są współzależne, lub
• członek grupy VAT prowadzi działalność, z której w całości lub w dużej mierze korzystają inni członkowie grupy VAT.

W przypadku powiązań organizacyjnych, art. 15a ust 5. wskazuje, że podatników uważa się za tak powiązanych, jeżeli:

• prawnie lub faktycznie, bezpośrednio lub pośrednio, znajdują się pod wspólnym kierownictwem, lub
• organizują swoje działania całkowicie lub częściowo w porozumieniu.

Warto też zaznaczyć, że jednoczesne warunki powiązań finansowych, ekonomicznych oraz organizacyjnych pomiędzy uczestnikami grupy VAT muszą istnieć przez cały okres istnienia grupy (i to nieprzerwanie).

W jaki sposób utworzyć grupę VAT?

 Po omówieniu warunków przystąpienia do grupy VAT, w dalszej części ustawy o VAT zawarte jest zastrzeżenie, że każdy podmiot może być członkiem tylko jednej grupy VAT, a także, że grupa VAT nie może w żadnym wypadku być też członkiem innej takiej grupy.

Aby zawrzeć porozumienie, które pozwala utworzyć grupę VAT, podmioty muszą sporządzić umowę na piśmie. Dokument musi zawierać:

1. nazwę grupy VAT, wraz z dodatkowym oznaczeniem "grupa VAT" lub "GV";
2. dane identyfikacyjne podatników tworzących grupę VAT, w tym dane dotyczące oddziału w przypadku podatnika nieposiadającego siedziby na terytorium kraju oraz wysokość kapitału zakładowego każdego z podatników należących do grupy VAT;
3. wskazanie przedstawiciela grupy VAT, wyznaczonego spośród jej członków;
4. dane identyfikacyjne udziałowców (akcjonariuszy) i wysokość ich udziału w kapitale zakładowym podatników tworzących grupę VAT, posiadających ponad 50% udziałów (akcji) w kapitale zakładowym tych podatników;
5. okres, na jaki grupa VAT została utworzona, który nie może być krótszy, niż 3 lata.

Jak wyglądają rozliczenia podatku w grupie VAT?

To, jak wyglądają wewnętrzne oraz zewnętrzne rozliczenia w grupie VAT na tle podatku od towarów i usług, ustawodawca opisuje w art. 8c ust. 1 i 2. Wewnątrz samej grupy dostawa towarów i świadczenie usług, dokonane przez członka grupy VAT na rzecz innego członka tej samej grupy VAT, nie podlegają opodatkowaniu. Z kolei, jeśli chodzi o zewnętrzne transakcje, to dostawę towarów i świadczenie usług, dokonane przez członka grupy VAT na rzecz podmiotu spoza tej grupy VAT, uważa się za dokonane przez tę grupę VAT.

Kiedy natomiast podmiot zewnętrzny będzie chciał dokonać transakcji z jednym z członków grupy VAT, to wtedy dostawę towarów i świadczenie usług, dokonane na rzecz członka grupy VAT przez podmiot spoza tej grupy VAT, uważa się za dokonane na rzecz tej grupy VAT.

Sytuacja komplikuje się, kiedy dostawa towarów i świadczenie usług dokonane są przez oddział będący członkiem grupy VAT na rzecz:

1. podatnika, który utworzył ten oddział, a który nie posiada siedziby na terytorium Polski;
2. innego położonego poza terytorium Polski oddziału, należącego do podatnika, o którym mowa w pkt 1.

W powyższych przypadkach transakcje te uznaje się za transakcje dokonane na rzecz podmiotów spoza grupy.

Patrząc za to od drugiej strony, kiedy dostawa towarów i świadczenie usług dokonane są na rzecz oddziału będącego członkiem grupy VAT przez:

1. podatnika, który utworzył ten oddział, a który nie posiada siedziby na terytorium Polski;
2. inny położony poza terytorium Polski oddział, należący do podatnika, o którym mowa w pkt 1.

Transakcje takie, jak te wymienione powyżej, uważa się za dokonane na rzecz grupy VAT przez podmiot spoza tej grupy.

Czy warto przystąpić do grupy VAT?

O korzyściach i ryzykach wynikających z przystąpienia do grupy VAT pisaliśmy już na naszym blogu przy okazji zmian wprowadzanych przez ustawodawcę w ramach Polskiego Ładu – wszystkich zainteresowanych tą formą rozliczania podatków zachęcamy więc do lektury artykułu, który przygotował nasz Tax Partner, Przemysław POWIERZA.

Jeśli jednak i to nie wystarczy – lub temat zainteresował Państwa na tyle, że rozważacie implementację tego rozwiązania – gorąco zachęcamy do kontaktu z naszymi doradcami podatkowymi, którzy chętnie odpowiedzą na wszelkie pytania.