Delegacja pracowników a obowiązki w zakresie BHP

W artykule odpowiadamy na pytania:

• Jakie warunki w zakresie BHP polski pracodawca musi zapewnić pracownikowi delegowanemu do pracy za granicą?
• Jakie warunki w zakresie BHP zagraniczny pracodawca musi zapewnić pracownikowi delegowanemu do pracy w Polsce?
• Jakie obowiązki w zakresie BHP ma pracownik oddelegowany do pracy w Polsce?

Delegowanie pracownika do pracy w innym państwie Unii Europejskiej (czy też w Szwajcarii lub w kraju należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego) może mieć charakter długo- lub krótkoterminowy. Od okresu, na jaki pracownik został delegowany do pracy za granicą, będzie zależeć jednak to, jakie dokładnie warunki pracy pracodawca powinien mu zapewnić. Co mówi na ten temat polskie prawo pracy, a zwłaszcza przepisy BHP? I z jakich obowiązków musi się wywiązać sama delegowana do innego kraju osoba?

Warunki pracy pracownika delegowanego z Polski do pracy za granicą

Przyjrzyjmy się w pierwszej kolejności krótkoterminowemu delegowaniu pracownika do pracy za granicą, czyli wyjazdowi na okres nieprzekraczający 12 miesięcy (który w niektórych sytuacjach może zostać wydłużony do 18 miesięcy). W takiej sytuacji pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi takie same warunki zatrudnienia jak te, które obowiązują w państwie przyjmującym. 

Jeżeli jednak warunki pracy w państwie przyjmującym będą dla pracownika mniej korzystne niż w Polsce, to zastosowanie będą miały polskie regulacje.

W przypadku delegowania długoterminowego, czyli przekraczającego okres 12 (lub 18) miesięcy, zastosowanie będą miały zawsze przepisy państwa przyjmującego. 

Bezpieczeństwo i higiena pracy pracownika delegowanego do pracy w Polsce

Zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków w miejscu pracy ma na celu uniknięcie wypadku przy pracy oraz ochronę zdrowia i życia pracowników. Aby stworzyć środowisko zgodne z polskimi przepisami BHP pracodawca powinien przede wszystkim:

• zadbać o przestrzeganie przepisów i zasad BHP (w tym zlecać i kontrolować usuwanie uchybień w tym zakresie),
• reagować na potrzeby w zakresie zapewniania BHP i dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników,
• zapewniać rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym,
• uwzględniać i wdrażać zasady dotyczące ochrony zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników z niepełnosprawnościami,
• zapewniać wykonanie zarówno nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy, jak i zaleceń społecznego inspektora pracy.

Dodatkowo wszelkie ponoszone przez pracodawcę koszty, które służą do realizacji jego obowiązków w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, nie mogą obciążać pracowników. Pracodawca ma ponadto obowiązek spełniania wymogów w zakresie BHP dla obiektów i pomieszczeń (poprzez zapewnienie odpowiedniego standardu pomieszczeń, maszyn, urządzeń i narzędzi pracy). Delegujący pracowników podmiot musi także spełnić szereg dodatkowych wymogów BHP w przypadku pracy np. ze szkodliwymi materiałami, substancjami i preparatami chemicznymi, które stanowią zagrożenie dla zdrowia lub życia. 

Delegacja pracownika do Polski a szkolenia BHP i badania lekarskie

Zgodnie z regulacjami Kodeksu pracy, pracodawca dopuszczający pracownika do pracy w Polsce ma obowiązek zapewnić mu szkolenie BHP oraz szkolenia okresowe w tym zakresie.

W przypadku podjęcia przez pracownika pracy na tym samym stanowisku, które zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z nim kolejnej umowy o pracę, szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest jednak wymagane. 

Pracodawca uczestniczy także w profilaktycznej ochronie zdrowia pracownika. W tym celu stosuje środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym związanym z wykonywaną pracą, a także kieruje pracowników na wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie. 

Obowiązki pracownika w zakresie BHP 

Czy wszystko to oznacza, że obowiązki z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy leżą jedynie po stronie pracodawcy? Ależ skąd – przestrzeganie przepisów i zasad BHP jest jednym z podstawowych obowiązków pracownika wykonującego pracę w Polsce. Jego obowiązki w tym zakresie obejmują m.in.:

• znajomość przepisów BHP, odbywanie szkoleń i egzaminów w tym przedmiocie,
• wykonywanie pracy w sposób zgodny z zasadami BHP,
• dbanie o stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu, oraz o porządek i ład w miejscu pracy,
• stosowanie środków ochrony zbiorowej i indywidualnej, używanie odzieży i obuwia roboczego zgodnie z przeznaczeniem,
• poddawanie się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim,
• powiadamianie o wypadku lub zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego, ostrzeganie o grożącym niebezpieczeństwie,
• współdziałanie z pracodawcą w trakcie wypełniania obowiązków BHP.

BHP pracowników delegowanych to nie jedyny problem pracodawców wysyłających pracowników za granicę

Zarządzanie kapitałem ludzkim – szczególnie w przypadku działalności transgranicznej – bywa dużym wyzwaniem, dlatego wiele firm decyduje się w takich przypadkach na korzystanie z kompleksowej usługi outsourcingu kadr i płac lub doraźnych konsultacji w zakresie prawa pracy. Oczywiście nie można zapominać również o tym, że delegowanie pracownika za granicę wywołuje konkretne skutki podatkowe i może wymagać zaangażowania obeznanych dobrze z takim zagadnieniem doradców. 

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej – lub masz wątpliwości dotyczące Twojej sytuacji – napisz do nas. Specjaliści RSM z chęcią odpowiedzą na wszelkie pytania i pomogą wywiązać się ze wszystkich narzuconych przez polskie i zagraniczne przepisy zobowiązań.