Naczelny Sąd Administracyjny

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, wydając interpretację indywidualną, niekiedy patrzy na temat na tyle szeroko, że, zamiast skupić się na meritum, rozważa kwestie niezwiązane z przedmiotem zadanego mu pierwotnie pytania (bądź zagadnienia, które nie są kluczowe dla danej sprawy). W konsekwencji zdarza mu się pominąć mające wpływ na sposób interpretacji przepisów, wątpliwości, w wyniku czego prezentuje niekorzystne dla podatników stanowisko. Do takiej właśnie sytuacji doszło przy okazji wydawania interpretacji indywidualnej dotyczącej tzw.  podatku od wyjścia – Exit Tax.

30 stycznia 2024 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał wyrok w sprawie dotyczącej sporu polskiego przedsiębiorcy z fiskusem. Trybunał rozstrzygał w kwestii odpowiedzialności za wystawianie tak zwanych „pustych” (czyli fałszywych, nie dokumentujących rzeczywistych zdarzeń gospodarczych) faktur. TSUE uznał, że w sytuacjach, w których dochodzi do ewidentnych oszustw dokonywanych przez pracowników, przedsiębiorcy nie mogą być uznani za wystawcę faktury VAT w rozumieniu art.108 ust. 1 ustawy o VAT oraz art. 203 dyrektywy Rady 2006/112/WE. 

23 października 2023 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę  dotyczącą kwestii niezwykle istotnej z punktu widzenia podatników podatku VAT. Uznał bowiem, że w niektórych przypadkach organ nie ma obowiązku informowania podatników w formie decyzji o pozbawieniu ich statusu czynnych podatników VAT, zaś wykreślenie z rejestru VAT przez urząd jest możliwe bez konieczności informowania podatnika.

Przedsiębiorcy, którzy zajmują się najmem długoterminowym, mają powody do radości. 12 lipca 2023 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał bardzo ważny wyrok, w którym uznał, że jeśli w danej nieruchomości zaspokajane są potrzeby mieszkaniowe, to w stosunku do niej nie może zostać zastosowana podwyższona stawka podatku od nieruchomości przewidziana dla budynków związanych z prowadzeniem działalności. Zdaniem sądu nie jest przy tym istotne, czy potrzeby mieszkaniowe są zaspokajane przez podatnika, czy przez osobę, której podatnik wynajmuje daną nieruchomość. 

Opodatkowanie nieodpłatnych świadczeń udzielanych pracownikom przez pracodawców od lat wzbudza wiele kontrowersji. Jedną ze spornych kwestii jest pytanie, czy zapewnienie zakwaterowania oraz transportu pracownikowi oddelegowanemu do pracy za granicę powoduje powstanie u tego pracownika przychodu, który należy opodatkować. Pracodawcy sprzeciwiali się zakusom fiskusa i jego profiskalnemu podejściu, jednak sądy dość jednolicie orzekały na korzyść organów administracji skarbowej – przynajmniej do niedawna. Odmienne stanowisko przedstawił bowiem Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 1 sierpnia 2023 r. 

Niewielu podatników zdaje sobie sprawę z tego, że przepisy procesowe – czyli przepisy dotyczące tego, w jaki sposób powinny być prowadzone czynności sprawdzające, kontrola podatkowa i celno-skarbowa oraz postępowanie podatkowe – są tak samo istotne, jak przepisy materialne – czyli te, zgodnie z którymi podatnik musi sporządzać swoje rozliczenia.

Na początku pandemii rząd i samorządy podjęły wiele działań mających na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się koronawirusa COVID-19. Podjęte decyzje miały wpływ na działanie instytucji państwowych oraz na rozpatrywanie spraw obywateli. W ramach tzw. ustawy covidowej (i szeregu jej późniejszych nowelizacji) doszło do zawieszenia biegu niektórych terminów przewidzianych przepisami prawa administracyjnego. Przepis ten, choć obowiązywał zaledwie kilka miesięcy, wzbudził wiele wątpliwości. Jedną z nich rozwiał niedawno Naczelny Sąd Administracyjny.

Bardzo często zdarza się, że – w celu ustalenia stanu faktycznego – organy podatkowe, w toku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego, decydują się na przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka, czyli na przesłuchanie osób, które mogą posiadać istotne informacje w badanej sprawie. Takim świadkiem może być na przykład prezes spółki, wobec której toczą się czynności prowadzone przez organ podatkowy. Czy świadek ten jednak musi zawsze mówić prawdę, nawet wtedy, gdy może to doprowadzić w praktyce do samooskarżenia się? W tej kwestii wypowiedział się ostatnio Sąd Najwyższy.

Zarówno fakt wszczęcia kontroli podatkowej, jak i jej wynik, mogą okazać się dla podatnika niemałym zaskoczeniem. W trakcie długoletniego sporu z organem podatkowym szala zwycięstwa może przechylić się na każdą ze stron. A historia pewnego podatnika pokazuje dobitnie, że warto walczyć, aby dowieść swojej uczciwości.

W poprzednim odcinku naszego cyklu przedstawiliśmy przełomową uchwałę w sprawie badania przez sądy administracyjne wszczynania przez urzędy skarbowe postępowań karnych skarbowych w celu sztucznego zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych. Dzisiaj natomiast chcielibyśmy przybliżyć Państwu inną ważną uchwałę Naczelnego Sądu Administracyjnego – a mianowicie uchwałę z 24 maja 2021 roku, o sygn. akt II FPS 1/21, w której NSA odpowiedział na nurtujące wielu z nas od lat pytanie: w zasadzie od ilu wynajmowanych mieszkań można mówić o działaniu jako przedsiębiorca?