Forum Cen Transferowych – rekomendacje

Kamila DOBOSZ
Tax Consultant w RSM Poland

Ministerstwo Finansów (dalej: MF) wychodząc naprzeciw potrzebom podatników w zakresie wyjaśniania aspektów związanych z tematem cen transferowych powołało na podstawie zarządzenia z dnia 27 kwietnia 2018 r. tzw. Forum Cen Transferowych (FCT). Jest to zespół składający się z osób zajmujących się tym zagadnieniem zarówno w teorii, jak i w praktyce, a także z przedstawicieli MF oraz KAS.

Prace Forum odbywają się w ramach Grup Roboczych. Niestety analizy, wnioski i inne opracowania Grup Roboczych FCT nie są wiążące ani dla MF, ani dla podległych mu organów podatkowych. Dają jednak podatnikowi pewien pogląd na niektóre dyskusyjne, a przez to istotne kwestie.

Dotychczas na stronie MF opublikowano 4 dokumenty zawierające rekomendacje Grup Roboczych. W pierwszej części zaprezentowane zostaną pokrótce najważniejsze wnioski i postulaty wynikające z przeprowadzonych prac i konsultacji Grup Roboczych nr 1 i 2.

Rekomendacje w zakresie technicznych aspektów przygotowania analiz porównawczych – część 1 (opracowanie Grupy Roboczej nr 1)

Pierwsze z opublikowanych rekomendacji odnoszą się do przepisów o cenach transferowych, które obowiązywały od 2017 roku.

W związku z przygotowaniem analizy porównawczej wskazuje się, że czynniki porównywalności stanowią punkt wyjścia dla ustalenia porównywalności danych. W zależności od zastosowanej metody określania dochodów, porównaniu podlegać będzie przedmiot transakcji lub strona transakcji (podmiot). Jeśli istnieje możliwość zastosowania porównywalnej ceny niekontrolowanej, to w analizie porównawczej badane będą przede wszystkim cechy charakterystyczne przedmiotu transakcji. Przy zastosowaniu pozostałych metod podatkowych rozpatrywany z kolei będzie m.in. profil funkcjonalny podmiotów potencjalnie porównywalnych.

Uwzględnienie właściwych czynników porównywalności jest istotne dla wytypowania rynku geograficznego, z którego pochodzą dane porównywalne. Wykorzystanie danych z rynku krajowego, europejskiego czy międzynarodowego jest bowiem wtórne wobec zastosowanych kryteriów porównywalności i specyfiki transakcji. Dane pochodzące z rynku polskiego nie są dla podatnika obligatoryjne, jednak przy sporządzaniu analizy porównawczej powinien on uwzględnić ten rynek w kryteriach porównywalności. Brak danych z rynku polskiego w wynikach przeprowadzonej analizy oznacza wówczas, że dane z tego rynku nie spełniły kryteriów porównywalności, a analiza przeprowadzona została zgodnie z obowiązującymi przepisami o cenach transferowych.

Najbardziej optymalnym rozwiązaniem dla podatnika, zarówno pod względem szczegółowości pozyskanych danych, jak i wydatków poniesionych na ich pozyskanie, jest zastosowanie danych mających charakter wewnętrzny. Jest to jednocześnie rozwiązanie preferowane przez organy podatkowe. W praktyce jednak, mimo realizacji przez podmiot transakcji z podmiotami niepowiązanymi, dokonanie takiego porównania może być obiektywnie niemożliwe.

Na przykład przy porównaniu danych wewnętrznych w metodzie porównywalnej ceny niekontrolowanej istotnym jest, by cechy charakterystyczne dóbr czy usług stanowiących przedmiot transakcji kontrolowanej i transakcji z podmiotami niepowiązanymi były tożsame. Zbieżne muszą być też warunki i przebieg tych transakcji, a także porównywalna skala współpracy. W praktyce powoduje to, że wykorzystanie danych wewnętrznych może okazać się niewłaściwe z uwagi na istotne różnice w tych transakcjach. W takich przypadkach należy przeprowadzić analizę na podstawie danych zewnętrznych.

W rekomendacjach podkreśla się, że przepisy o cenach transferowych nie wskazują na minimalną lub maksymalną liczbę przyjętych do ostatecznej próby porównawczej obserwacji. Istotnym jest by wyłonione w procesie identyfikacji dane spełniały wyznaczone kryteria pod względem jakościowym. Podobnie w sytuacji, gdy spełnione zostają kryteria porównywalności nie ma powodu do odrzucania wartości skrajnie wysokich lub niskich. Wartości te eliminowane są z reguły poprzez zastosowanie miar statystycznych dla określenia ostatecznego przedziału wyników rynkowych. Ewentualne odrzucenie z analizy tych danych wynikać powinno z niespełnienia przez nie wyznaczonych kryteriów porównywalności.

Dla potwierdzenia rynkowości transakcji można wykorzystać każdą wartość znajdującą się w przedziale rynkowym wyznaczonym za pomocą przeprowadzonej analizy. Co istotne, należy racjonalnie uzasadnić przyjęty do porównania punkt z przedziału lub zastosowane wyniki miar statystycznych, takie jak mediana czy średnia.

W przypadku braku danych porównywalnych podatnik zobowiązany będzie do przygotowania opisu zgodności. Rekomendacje w tym zakresie były przedmiotem prac Grupy Roboczej nr 2.

Rekomendacje dotyczące sporządzania opisów zgodności warunków transakcji oraz innych zdarzeń ustalonych z podmiotami powiązanymi, z warunkami, które ustaliłyby między sobą podmioty niezależne (opracowanie Grupy Roboczej nr 2)

Zgodnie z rekomendacjami, w pierwszej kolejności podatnik powinien podjąć próbę przygotowania analizy porównawczej, czy to w oparciu o dane wewnętrzne, czy też zewnętrzne. Dopiero brak danych porównawczych obliguje do sporządzania opisu zgodności.

Opis zgodności ma na celu wskazanie, że warunki transakcji z podmiotem powiązanym ustalone zostały w sposób, w jaki zrobiłyby to podmioty niepowiązane. Racjonalność i zasadność w kontekście gospodarczym zawartej transakcji powinna być uzasadniona obiektywnie przy wykorzystaniu dostępnych informacji, posiadanej wiedzy oraz opisu specyfiki branży, w jakiej funkcjonuje podmiot. Forma takiego opisu jest dowolna, aczkolwiek będzie z pewnością zdeterminowana przez dane i informacje, jakimi podmiot dysponował w chwili zawarcia transakcji.

Opis zgodności może obejmować przykładowo: operaty szacunkowe, opinie lub ekspertyzy sporządzone przez niezależnych specjalistów, ogólnodostępne raporty branżowe lub analizy (wartości odtworzeniowej, wartości rezydualnej, zwrotu na inwestycji, kosztu alternatywnego). Podatnik może wykorzystać dane pochodzące z ofert pozyskanych od podmiotów niepowiązanych przed zawarciem transakcji, dane ogólnie dostępne zamieszczane w serwisach internetowych czy notowania rynkowe.

Postulatem stworzonym przez Grupę Roboczą jest umożliwienie podatnikowi przygotowania opisu zgodności także w sytuacji gdy pozyskanie zewnętrznych danych porównawczych jest dla niego ekonomicznie nieuzasadnione z uwagi np. na małą skalę działalności i wysokie koszty zakupu takich danych.

PODSUMOWANIE

Podsumowując, rekomendacje Grupy Roboczej nr 1 podkreślają istotność wybranych do analizy porównawczej czynników. Zastosowanie odpowiednich kryteriów wpływa bowiem na określenie rynku z jakiego pochodzić będą dane porównawcze. Jest to o tyle istotne, że czytając wprost przepisy UPDOP lub UPDOF można sądzić, że preferowanym rynkiem (punktem odniesienia) jest rynek polski. Nie jest to jednak interpretacja prawidłowa, albowiem dane porównawcze wytypowane do analizy są poprawne, o ile spełniają kryteria porównywalności bez względu na to z jakiego rynku pochodzą. Dane z rynku krajowego, regionalnego czy międzynarodowego mają zatem taką samą wartość.

Ponadto, pozytywnie należy ocenić postulat Grupy Roboczej nr 2 w zakresie sporządzenia opisu zgodności zamiast analizy porównawczej w uzasadnionych przypadkach.

Rekomendacje przygotowane przez Grupę Roboczą nr 3 omówione zostaną w kolejnym wpisie.