Ulga na działalność badawczo-rozwojową w miejsce uchylonej ulgi technologicznej od 1 stycznia 2016 r.

1 stycznia 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 25 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem innowacyjności (dalej: „Ustawa”). Ustawa ta wprowadza znaczące zmiany w zakresie możliwych odliczeń w podatkach dochodowych. Uchylono przepisy regulujące zasady odliczeń w ramach tzw. ulgi technologicznej. W ich miejsce wprowadzono nową ulgę dotyczącą działalności badawczo-rozwojowej.

Co należy rozumieć przez działalność badawczo-rozwojową?

Zgodnie z nowymi przepisami od podstawy opodatkowania odlicza się koszty uzyskania przychodów poniesione przez podatnika na działalność badawczo-rozwojową, zwane „kosztami kwalifikowanymi”.

Co uprawnia do skorzystania z ulgi?

• samodzielne opracowywanie nowych produktów, procesów produkcji lub usług (przy czym nie dotyczy to wprowadzania rutynowych, standardowych zmian) oraz dokonywanie ich znaczących ulepszeń;
• tworzenie nowych zastosowań dla istniejących produktów;
• opracowywanie nowych technologii, w tym oprogramowania;
• nabywanie i wykorzystywanie wiedzy i doświadczenia innych podmiotów (know-how) do planowania procesów produkcji.

O tym co należy uznać za działalność badawczo-rozwojową stanowią zawarte w ustawie definicje.

• Definicja działalności badawczo-rozwojowej: działalność twórcza obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Ponadto ustawa zawiera również szczegółowe definicje badania naukowego (badania podstawowe, badania stosowane, badania przemysłowe) i prac rozwojowych.

Dla zastosowania tego odliczenia ważny jest cel, a nie sam rezultat działań. Kluczowa jest zatem faktyczna działalność poparta dokumentacją.  Może się bowiem okazać, że mimo prowadzenia prac badawczo-rozwojowych mających na celu opracowanie nowego produktu, do jego powstania ostatecznie nie dojdzie. W przypadku stosowania przedmiotowej ulgi nie jest wymagane uzyskanie opinii jednostki naukowej potwierdzającej charakter tej działalności.

Przepisy nie wymagają ponoszenia przez przedsiębiorców dodatkowych kosztów np. tworzenia nowego miejsca pracy (można do tej działalności zaangażować dotychczas zatrudnionych pracowników) oraz tworzenia nowej wewnętrznej komórki/działu wyznaczonego jedynie do tego celu (np. działu badań i rozwoju).

Odliczenie można stosować niezależnie od tego czy należności z tego tytułu zostały zapłacone kontrahentowi, czy też nie.

Koszty kwalifikowane

Możliwość odliczeń będzie znacznie szersza niż w przypadku uchylonej ulgi technologicznej, gdyż obejmuje m.in.:

• Koszty wynagrodzeń oraz składek: wynagrodzenie pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę w celu realizacji działalności badawczo–rozwojowej wraz ze składkami finansowanymi przez płatnika tych składek (dotyczy to również stosunku służbowego, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy);
• Koszty materiałów i surowców: nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo-rozwojową;
• Koszty usług: wydatki poniesione na nabycie ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych, a także na nabycie wyników badań naukowych, świadczonych lub wykonywanych na podstawie umowy przez jednostkę naukową;
• Koszty związane z korzystaniem z aparatury naukowo-badawczej: warunkiem odliczenia jest, aby korzystanie nie wynikało z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem;
• Odpisy amortyzacyjne: zaliczane do kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością. Dotyczy to przykładowo: maszyn, patentów na wynalazki, licencji na oprogramowanie, know-how.

Zasady odliczenia

W związku z ponoszeniem ww. kosztów podatnik uzyskuje korzyść podatkową na dwóch etapach:

Etap 1: zaliczenie wydatku w pełnej wysokości do kosztów podatkowych;

Etap 2: dodatkowo odliczenie tego kosztu od podstawy opodatkowania z zastrzeżeniem, że odliczenie nie może przekroczyć 30%, 20% lub 10% jego wysokości, w zależności od jego rodzaju oraz statusu podmiotu dokonującego odliczenia.

Ustawowe limity odliczeń

• 30% – dotyczy kosztów związanych z wypłatą wynagrodzeń osób pracującym przy projektach innowacyjnych;
• 20% (w przypadku dużych firm 10%) – dotyczy kosztów nabycia surowców i materiałów, ekspertyz, usług doradczych, wyników badań naukowych, odpłatnego korzystania z aparatury naukowo-badawczej oraz odpisów amortyzacyjnych, jeżeli podatnik jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Przykład:
Podatnik będący średnim przedsiębiorcą w celu zaprojektowania nowego produktu zatrudnił trzech pracowników. Całkowity koszt ponoszony przez pracodawcę związany z ich zatrudnieniem wynosi 30.000 zł/miesiąc (wynagrodzenie oraz składki: 3 x 10.000 zł). W tym samym celu w 2016 r. nabył usługi doradcze o wartości 30.000 zł oraz materiały i surowce niezbędne do wytworzenia prototypu o wartości 60.000 zł.

W 2016 r. łącznie na działalność badawczo-rozwojową przeznaczył: 450.000 zł

• koszty związane z zatrudnieniem: 360.000 zł (12 x 30.000 zł);
• usługi doradcze: 30.000 zł;
• materiały i surowce: 60.000 zł

Koszty działalności badawczo-rozwojowej:

Etap 1: Podatnik zalicza w ciężar kosztów uzyskania przychodów w ciągu roku 450.000 zł

Etap 2: Następnie od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym odlicza: 126.000 zł

• 30% kosztów związanych z wynagrodzeniem tj. 108.000 zł (360.000 zł x 30%);
• 20% kosztów usług doradczych tj. 6.000 zł (30.000 zł x 20%);
• 20% kosztów materiałów i surowców tj. 12.000 zł (60.000z ł x 20%).

Wyliczenie podatku:

• przyjmujemy, że przychód podatnika za 2016 r. wyniesie 1.000.000 zł;
• koszty uzyskania przychodów wyniosą 700.000 zł (w tym 450.000 zł przeznaczone na działalność badawczo-rozwojową);
• dochód do opodatkowania wyniesie 300.000 zł;
• podstawa opodatkowania po uwzględnieniu ulgi na działalność badawczo-rozwojową wyniesie: 174.000 zł (300.000 zł – 126.000 zł);
• Podatek do zapłaty przy zastosowaniu ulgi wyniesie: 33.060 zł (174.000 zł x 19%)

Uzyskane korzyści

W przypadku, gdyby nie zidentyfikowano (na skutek przeoczenia, bądź barku wiedzy) ww. wydatków jako kosztów działalności badawczo-rozwojowej podatek do zapłaty wyniósłby 57.000 zł.

Korzyść podatkowa, w tym przypadku wynosi zatem 23.940 zł – o tyle mniej podatnik zapłacił podatku.

Przykładowe zastrzeżenia i obowiązki związane z odliczeniem

Koszty kwalifikowane będą podlegały odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie.

Z nowej ulgi nie mogą korzystać podatnicy, którzy w roku podatkowym prowadzili działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia.

Podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy zamierzają skorzystać z odliczenia na innowacje, są obowiązani wyodrębnić w ewidencji rachunkowej koszty działalności badawczo-rozwojowej.

W przypadku badań podstawowych koszty kwalifikowane ponoszone w ramach tych badań podlegają odliczeniu wyłącznie pod warunkiem, że są one prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki. Natomiast w przypadku badań stosowanych i badań przemysłowych (bardziej zorientowanych na praktykę) warunek ten nie ma zastosowania.

Na marginesie należy wskazać, że nowa ulga nie ma wpływu na rozliczanie podatku VAT.

Sprawdź, czy Twoje przedsiębiorstwo może skorzystać z ulgi

Mając na uwadze dobro Państwa przedsiębiorstwa rekomendujemy przeprowadzenie analizy prowadzonej działalności oraz podjęcie stosownych kroków, które umożliwią pełne skorzystanie z nowej ulgi. W tym celu opracowaliśmy dla Państwa narzędzia pozwalające z jednej strony na zlokalizowanie kosztów kwalifikowanych, które mogą przełożyć się na konkretne oszczędności w Państwa przedsiębiorstwie oraz z drugiej strony pozwalające na zminimalizowanie ryzyka związanego z korzystaniem z przedmiotowej ulgi.

W razie jakichkolwiek pytań lub potrzeby omówienia tematu, gorąco zachęcamy do kontaktu z naszym ekspertem Piotrem LISSEM:

e-mail: ekspert@rsmpoland.pl

tel. +48 61 8515 766

fax +48 61 8515 786