Zmiany w Ustawie o podatku od towarów i usług od 1 kwietnia 2013 roku
Poniżej prezentujemy Państwu najważniejsze zmiany w Ustawie o podatku od towarów i usług (dalej: UPTU), które zgodnie z Ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2013 r., poz. 35) wchodzą w życie z dniem 1 kwietnia 2013 r.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 2013 r. jednak część wprowadzanych przez nią zmian będzie obowiązywać dopiero od 1 stycznia 2014 r. W niniejszym opracowaniu zaprezentowane zostaną najważniejsze zmiany w podatku VAT od kwietnia bieżącego roku.
Podatnicy
Od 1 kwietnia obowiązywać zacznie nowa, skrócona definicja działalności gospodarczej. Ustawodawca zdecydował się na usunięcie z art. 15 ust. 2 UPTU zwrotu „również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.” Zmiana ta uwzględnia fakt, iż polski ustawodawca nie zdecydował się skorzystać z opcji uznania za podatnika każdego, kto dokonuje określonych transakcji związanych z działalnością gospodarczą w sposób okazjonalny. Zmiana ta jest bezpośrednią konsekwencją wyroku TSUE w sprawie C-180/10 i C-181/10 oraz stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego. Nowa definicja nie oznacza jednak, że nie jest objęty podatkiem od towarów i usług podmiot, który prowadząc działalność gospodarczą wykona np. tylko jedną transakcję.
Znowelizowany został również art. 17 UPTU. Pomimo, iż w większości przypadków modyfikacje te mają jedynie charakter doprecyzowujący, to jednak znacznej zmianie ulegnie ewidencjonowanie dostaw towarów od podmiotów nieposiadających w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (tzw. procedura odwrotnego obciążenia lub reverse charge). Mianowicie, od 1 kwietnia 2013 r. nabycie towarów od podmiotu zagranicznego (czyli nieposiadającego w Polsce siedziby ani stałego miejsca działalności gospodarczej) zarejestrowanego w Polsce jako podatnik VAT rozliczane będzie jako zwykła dostawa krajowa – oznacza to brak procedury odwrotnego obciążenia i konieczność rozliczenia podatku przez sprzedawcę.
Eksport i import towarów
Zdecydowano się również na wprowadzenie nowej definicji importu towarów. Za taki uważać się będzie również przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium Unii Europejskiej (a nie jak dotychczas jedynie na terytorium kraju). Zmiana ta jest o tyle ważna, iż ujednolica ona polskie przepisy z regulacjami wspólnotowymi.
Znowelizowano także definicję eksportu towarów. Od 1 kwietnia 2013 r. za eksport traktowany będzie również wywóz towarów poza terytorium UE, jeżeli towary objęte zostaną procedurą celną w innym państwie członkowskim niż Polska. Również i ta zmiana jest konsekwencją dostosowania przepisów krajowych do regulacji wspólnotowych. Podkreślić jednak należy, że o eksporcie towarów można mówić tylko wtedy, gdy wysyłka lub transport towarów następuje z terytorium kraju poza terytorium Unii Europejskiej. Warunkiem jest aby początkowy etap wywozu czy wysyłki towaru do nabywcy rozpoczął się w Polsce, a cały transport w celu jego wywozu do kraju trzeciego musi mieć charakter nieprzerwany.
Ponadto ustawodawca utworzył katalog dodatkowych dokumentów, przy zastosowaniu których możliwe będzie wykazanie wywozu towarów poza terytorium UE oraz wprowadził do ustawy przepisy regulujące otrzymanie zaliczki w eksporcie towarów.
Ustawa w zmienionym kształcie dopuszczać będzie także możliwość ustanowienia przez podmioty zagraniczne w określonych sytuacjach przedstawiciela podatkowego, bez konieczności rejestrowania się jako podatnik czynny VAT. Instytucja ta upraszcza procedury administracyjne dla importerów chcących importować przez Polskę towary do innych państw członkowskich UE.
Nieodpłatne przekazania (próbki, prezenty, materiały informacyjne)
Zmianie ulegają zasady opodatkowania nieodpłatnych przekazań towarów niepodlegających opodatkowaniu. Przede wszystkim ustawodawca postanowił wykreślić z tego katalogu drukowane materiały reklamowe i informacyjne. Od 1 kwietnia 2013 r. ich przekazanie podlegać będzie opodatkowaniu, chyba że będzie możliwe zakwalifikowanie ich do prezentów o małej wartości, których definicja pozostała niezmieniona.
W znacznie większym zakresie zmodyfikowano natomiast pojęcie próbki. Za próbkę uważać będzie się jedynie identyfikowalny jako próbka egzemplarz towaru (czyli posiadający przykładowo nalepkę informacyjną lub oznaczony w inny sposób jako próbka) lub jego niewielką ilość, pozwalający na ocenę cech i właściwości towaru w jego końcowej postaci. Ponadto przekazanie próbki musi mieć na celu promocję towaru i jego sprzedaży oraz nie może służyć zaspokojeniu potrzeb odbiorcy końcowego w zakresie danego towaru, chyba że zaspokojenie potrzeb tego odbiorcy jest nieodłącznym elementem promocji sprzedaży tego towaru i ma skłaniać tego odbiorcę do zakupu promowanego towaru.
Transakcje wewnątrzwspólnotowe
Od 1 kwietnia 2013 r. nastąpi likwidacja niektórych (zupełnie bezzasadnych) terminów przy przemieszczeniach wewnątrzwspólnotowych u tego samego podatnika. W przypadku WNT zrezygnowano z:
- terminu 90 dni na:
- wywóz z terytorium UE towarów będących przedmiotem eksportu oraz objętych procedurą wywozu w kraju wysyłki;
- wywóz towarów z terytorium kraju w ramach wykonywania WDT na terytorium kraju, z którego zastały przemieszczone do innego państwa UE;
- wywóz towarów do kraju z którego zostały przywiezione po zakończeniu świadczenia na nich usług – wycena i prace na towarach;
- terminu 24 miesięcy na:
- czasowe używanie towarów na terytorium kraju w celu świadczenia usług.
Zmodyfikowano również przepis art. 42 ust. 1 UPTU poprzez wykreślenie warunku podania numeru kontrahenta oraz swojego numeru VAT UE na fakturze stwierdzającej WDT. Niemniej jednak dostawca zobowiązany będzie do weryfikacji swojego kontrahenta pod kątem posiadania przez niego rejestracji dla potrzeb transakcji wewnątrzwspólnotowych, a sam dostawca, na dzień składania deklaracji podatkowej, będzie musiał być zarejestrowany jako podatnik VAT UE. Zmiana ta uwzględnia orzecznictwo krajowe, które kwestionuje uzależnienie stosowania stawki 0% od rejestracji przed dokonaniem WDT, jednak niekoniecznie bardziej liberalne orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE. Nowy przepis pozwoli zastosować stawkę 0% przy WDT, jeśli podatnik zarejestruje się najpóźniej w momencie składania deklaracji jako podatnik VAT UE.
Znowelizowano również katalog dokumentów, jakie podatnik zobowiązany jest posiadać w celu zastosowania stawki 0% przy WDT i sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju- poprzez usunięcie kopii faktury. Ustawodawca uznał, iż dokument ten nie potwierdza czy towar rzeczywiście dotarł do nabywcy zlokalizowanego w innym państwie członkowskim. Natomiast pozostałe dokumenty (czyli dokumenty przewozowe i specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku) nadal są wymagane.
Uproszczeniu ulegnie procedura ustalania miejsca dostawy towarów przy transakcjach łańcuchowych. Zrezygnowano bowiem z obowiązku udowodnienia przez nabywcę, że wysyłkę lub transport należy przyporządkować konkretnej dostawie. Od 1 kwietnia 2013 r. przyporządkowanie miejsca opodatkowania wynikać będzie bezpośrednio z warunków dostawy (np. INCOTERMS 2010).
Ważna zmiana (również w kontekście transakcji łańcuchowych) dotyczy braku możliwości rozliczenia podatku naliczonego przy WNT w przypadku, gdy jest ono rozliczane pod numerem nadanym przez państwo członkowskie, w którym towar nie znalazł się po zakończeniu transportu lub wysyłki. Nowy przepis (obowiązuje w całej UE) ma ułatwić organom podatkowym identyfikację nieprawidłowych rozliczeń transakcji wielostronnych oraz zapewnić monitoring faktycznego ruchu towarów w ramach UE.
Zwolnienia
Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 9 UPTU zwolnieniu z opodatkowania podlega dostawa terenów niezabudowanych, innych niż tereny budowlane i przeznaczone pod zabudowę. Brak jednak legalnej definicji pojęcia towary budowlane prowadził do wielu sporów na linii podatnicy – organy podatkowe. Po licznych kontrowersjach ustawodawca zdecydował się wprowadzić do UPTU definicję terenu budowlanego. Za taki uważany będzie grunt przeznaczony pod zabudowę zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku – zgodnie z decyzją o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Stwierdzić należy, iż jest to korzystna dla podatników zmiana. Mianowicie nie dość, że ustawodawca zdecydował się odejść od klasyfikowania gruntów na podstawie studium uwarunkowania przestrzennego, to dodatkowo również ewidencja gruntów i budynków nie będzie miała w tym przypadku żadnego znaczenia.
Zniesiono również zwolnienie z opodatkowania wszystkich usług świadczonych przez Pocztę Polską. Zwolnienie pozostawiono jedynie dla powszechnych usług pocztowych oraz dostaw towarów ściśle z tymi usługami związanych, wykonywanych przez operatora, który ma obowiązek zapewnić świadczenie tzw. powszechnych usług pocztowych (w tej chwili jest to Poczta Polska).
Nowe stawki podatku na niektóre towary i usługi
Zmianie ulegnie stawka VAT na niektóre towary i usługi:
- wzrost stawki VAT z 5% do 8% na lody oraz gotowe posiłki i dania przeznaczone do bezpośredniego spożycia,
- wzrost stawki VAT z 8% do 23% na wyroby sztuki ludowej oraz rękodzieła i rzemiosła ludowego i artystycznego, które posiadają atest Krajowej Komisji Artystycznej i Etnograficznej,
- objęcie stawką podstawową 23%, obecnie zwolnionych usług pocztowych niepowszechnych, świadczonych przez operatora publicznego,
- podwyższenie z 5% (z wyjątkiem wełny szarpanej, tu stosowana była 8% stawka) do podstawowej 23% stawki VAT sprzedaży: wełny szarpanej, nasienia zwierząt oraz odpadów zwierzęcych surowych, niejadalnych,
- wzrost stawki VAT z 8% do 23% na napoje przygotowywane przy wykorzystaniu kawy i herbaty,
- zmiana stawek dla części usług radiowych i telewizyjnych, usług związanych z filmami, nagraniami wideo, projekcją filmów.
Zespół RSM Poland
W celu uzyskania szczegółowych informacji prosimy o kontakt z naszym ekspertem Przemysławem Powierzą:
e-mail: ekspert@rsmpoland.pl
tel. +48 61 8515 766
fax +48 61 8515 786
