Od 1 kwietnia nowe przepisy w zakresie odliczenia VAT od samochodów osobowych
W związku z uzyskaną pozytywną decyzją Komisji Europejskiej, pozwalającą Polsce na wprowadzenie ograniczenia w odliczaniu podatku VAT od samochodów osobowych, dnia 7 lutego 2014 roku Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (dalej: UPTU). W poprzednim Tax Alercie przedstawiliśmy Państwu istotę sporu o odliczenie VAT w przypadku samochodów osobowych. W poniższym Tax Alercie chcielibyśmy zaprezentować najważniejsze zmiany w wersji finalnej, które zaczną obowiązywać już niebawem. Na szczęście akt ten wejdzie w życie nie jak pierwotnie zakładano po 14 dniach od opublikowania go w Dzienniku Ustaw, ale od 1 kwietnia 2014 roku. Na chwilę obecną UPTU czeka już tylko na podpis Prezydenta, co jest kwestią zapewne kilku dni.
Zmiana definicji pojazdu samochodowego
Szereg nowelizacji przewidzianych w UPTU rozpoczyna się od podstawowej zmiany, jaką jest dodanie do słowniczka pojęć definicji pojazdu samochodowego. Lakonicznie określono, iż jest to pojazd samochodowy w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Ograniczeniem w odliczaniu podatku VAT zostaną objęte te wydatki poniesione przez podatnika, które związane są z pojazdami silnikowymi, których konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h, tym samym będą to nie tylko samochody osobowe, ale także quady czy też motocykle. Znowelizowane przepisy nie będą miały zastosowania do wydatków poniesionych przez podatnika na motorowery, ciągniki rolnicze czy też inne pojazdy wykraczające poza definicję pojazdu samochodowego.
Pełne odliczenie VAT zależy od faktycznego wykorzystania pojazdu
Nowe brzmienie art. 86a UPTU w sposób kompleksowy będzie regulować kwestie odliczenia podatku VAT od pojazdów samochodowych. Podstawowa zmiana dotyczy wprowadzenia 50% ograniczenia w prawie do odliczenia podatku VAT - ustawodawca zniósł więc górny limit kwotowy. Nowe przepisy będą tym samym najkorzystniejsze dla tych podatników, którzy nabywają stosunkowo drogie pojazdy, które dotychczas ograniczone były limitem odliczenia w wysokości 6.000 PLN.
Niestety, wskazany powyżej 50% limit będzie miał zastosowanie nie tylko do nabycia, importu lub wytworzenia pojazdów samochodowych oraz ich części składowych, ale także do:
- używania tych pojazdów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charak-terze czy też
- nabycia lub importu paliw silnikowych, oleju napędowego i gazu, wykorzystywanych do napędu tych pojazdów, usług naprawy lub konserwacji tych pojazdów oraz innych towarów i usług związanych z eksploatacją lub używaniem tych pojazdów.
Częściowym prawem do odliczenia nie będą objęte z kolei te pojazdy samochodowe, które wykorzystywane są wyłącz-nie do działalności gospodarczej podatnika, a także te, które konstrukcyjnie przeznaczone są do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą. Również towary montowane w pojazdach samochodowych, a także usługi montażu, naprawy i konserwacji, korzystać będą z pełnego odliczenia podatku VAT, jeżeli przeznaczenie tych montowanych towarów wskazuje obiektywnie na możliwość ich wykorzystywania wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.
Jednym z kluczowych przepisów będzie art. 86a ust. 4 UPTU, który wskazuje, co należy rozumieć przez pojazdy samochodowe wyłącznie wykorzystywane do działalności gospodarczej podatnika. Pełne odliczenie podatku VAT możliwe będzie w odniesieniu do dwóch kategorii pojazdów, których:
1) sposób wykorzystywania przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Ewidencja, będąca podstawą pełnego odliczenia VAT, powinna być prowadzona od dnia rozpoczęcia wykorzystywania pojazdu samochodowego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika do dnia zakończenia wykorzystywania tego pojazdu wyłącznie do tej działalności. Ma ona zawierać m.in. takie elementy jak: numer rejestracyjny pojazdu samochodowego, stan licznika przebiegu na dzień rozpoczęcia prowadzenia ewidencji, na koniec każdego okresu rozliczeniowego oraz na dzień zakończenia prowadzenia ewidencji, czy też wpis osoby kierującej pojazdem samochodowym dotyczący każdego wykorzystania tego pojazdu (szczegółowy zakres wynika z art. 86a ust. 7 i 8 UPTU).
2) konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne. Rodzaje pojazdów, których dotyczy wskazany powyżej przepis doprecyzowuje art. 86a ust. 9 UPTU. Są to m.in.: pojazdy samochodowe mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, czy też pojazdy specjalne, takie jak: agregaty elektryczne bądź spawalnicze, koparki, koparko-spycharki czy ładowarki.
Podkreślić jednak należy, że do dnia 30 czerwca 2015 roku nie będzie w ogóle możliwości odliczania podatku naliczonego z tytułu nabycia paliw do zwykłych samochodów osobowych oraz tych, spełniających dziś wymagania dla popularnej „kratki”, chyba że takie auta będą wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej.
Sposób wykorzystania pojazdu należy zgłosić do urzędu skarbowego
Ustawodawca wyszedł z założenia, iż każdy podatnik wykorzystuje pojazd samochodowy także do celów prywatnych, a tym samym nie ma prawa do pełnego odliczenia podatku VAT. Jeżeli w rzeczywistości podatnicy wykorzystują jednak samochody wyłącznie do działalności gospodarczej, co wynika z prowadzonej przez nich ewidencji pojazdów (obowiązkowej), mają oni obowiązek złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego stosowną informację o tym fakcie w ter-minie 7 dni od dnia, w którym poniosą oni pierwszy wydatek związany z tymi pojazdami. W przypadku niedochowania tego terminu organ podatkowy uzna, iż pojazd wykorzystywany będzie wyłącznie do działalności gospodarczej dopiero z dniem złożenia tej informacji. Natomiast w sytuacji, kiedy zmieni się cel wykorzystywania pojazdu samochodowego, podatnik najpóźniej na dzień przed tą zmianą zobowiązany jest do poinformowania o tym fakcie organu podatkowego. Niebawem Minister Finansów określić powinien wzór formularza, który będzie służył do przekazywania organowi podatkowemu powyższych informacji. Jak widać ustawodawca umożliwił podatnikowi pełne odliczenie podatku VAT, nie-mniej jednak obarczone zostało ono szeregiem obowiązków ewidencyjnych i informacyjnych, o których podatnik musi pamiętać.
Wykorzystywanie samochodu na cele osobiste podatnika
Od 1 stycznia 2014 roku wykorzystanie pojazdów samochodowych do innych czynności niż działalność opodatkowana podatkiem VAT obligowało podatnika, zgodnie z art. 8 ust. 2 pkt. 1 UPTU, do rozliczenia podatku należnego z tytułu nieodpłatnego świadczenia usług (nawet gdy jednocześnie ograniczone było odliczenie podatku naliczonego). Począwszy od 1 kwietnia 2014 roku w takiej sytuacji, co do zasady, nie będzie już takiej konieczności, gdyż prywatne użytkowanie będzie uwzględniane w rozliczeniu wyłącznie poprzez ograniczenie odliczenia lub korektę tegoż odliczenia. Wspominaliśmy w poprzednim Tax Alercie (01/2014), że przy nowelizacji przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2014 r. pominięto wyłączenie obowiązku rozliczania podatku należnego przy wykorzystaniu prywatnym aut objętych częściowym odliczeniem VAT. Nowe przepisy dadzą po 1 kwietnia 2014 r. możliwość skorygowania okresów od stycznia br. i wyeliminowania tego nieuzasadnionego, dodatkowego obciążenia użytkowania prywatnego.
Sankcje na gruncie Kodeksu karnego skarbowego
Ustawodawca, wprowadzając nowe zasady odliczania podatku VAT od samochodów, w Kodeksie karnym skarbowym dodał także nowe sankcje, które grożą w przypadku niedopełnienia przez podatnika ciążących na nim obowiązków. Jeżeli informacja o sposobie wykorzystania pojazdu samochodowego nie zostanie złożona organowi podatkowemu, bądź podatnik prześle ją po terminie i pomimo niedopełnienia przez niego tych kwestii formalnych dokona odliczenia podatku VAT, to podlega on każe grzywny do 720 stawek dziennych. Również w przypadku, kiedy złożona informacja zawiera dane niezgodne z rzeczywistością, poświadczenie nieprawdy traktowane będzie jako przestępstwo skarbowe. Jedynie w wypadku mniejszej wagi czynu zabronionego, podatnik podlega karze za wykroczenie skarbowe. Te przepisy trzeba ocenić bardzo krytycznie – są one zdecydowanie zbyt surowe (maksymalna kara może osiągnąć ogromną wysokość kilkunastu milionów złotych) a ponadto nieprecyzyjne. Podatnik może np. być ukarany grzywną, gdy złoży informację po ustawowym terminie i po rozpoczęciu czynności sprawdzających przez naczelnika urzędu skarbowego – tyle, że żaden przepis regulujący czynności sprawdzające nie wskazuje, kiedy formalnie się one rozpoczynają. Przepis będzie więc martwy, albo nadużywany.
Auta nabyte przed wejściem w życie nowych przepisów
W przypadku gdy podatnicy nabyli auta przed wejściem w życie nowych przepisów, będą oni uprawnieni do zachowania nabytych już praw – innymi słowy, jeżeli podatnik nabył samochód (ewentualnie wziął w leasing) i w dniu jego nabycia przysługiwało mu prawo do odliczenia całości podatku naliczonego, to nie będzie musiał dokonywać żadnych korekt w tym zakresie. Warunkiem kontynuowania rozliczeń na zasadzie praw nabytych będzie:
1) faktyczne wydanie samochodu podatnikowi przed dniem wejścia w życie nowych przepisów,
2) rejestracja umowy leasingowej w US najpóźniej w ciągu 30 dni od dnia wejście w życie nowych przepisów;
Konieczne będzie również przeprowadzenie dodatkowego badania technicznego w regularnym terminie, jednak nie później niż w okresie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie nowej UPTU (z badania wyłączone zostały auta wielozadaniowe, vany, itp.). Niestety prawa nabyte przysługiwać będą jedynie odnośnie wydatków na nabycie samochodu, wydatki na eksploatacje i paliwo będą musiały być rozliczone już zgodnie z nowymi przepisami.
Pozostałe zmiany
Ustawodawca wprowadził również kilka innych, wcale nie mniej ważnych zmian, dotyczących użytkowania samochodów osobowych, takich jak np. nowe regulacje dotyczące korekty podatku naliczonego w razie sprzedaży samochodu w okresie 60 miesięcy od daty ich nabycia. Wszystkie te zmiany mają niestety na celu ograniczenie prawa podatników do odliczania podatku VAT w przypadku mieszanego wykorzystywania pojazdów samochodowych.
W przypadku dodatkowych pytań lub potrzeby przedyskutowania wpływu powyższych informacji na Państwa działalność biznesową zachęcamy do kontaktu.
Zespół RSM Poland
W celu uzyskania szczegółowych informacji prosimy o kontakt z naszym ekspertem Przemysławem Powierzą:
e-mail: ekspert@rsmpoland.pl
tel. +48 61 8515 766
fax +48 61 8515 786
