Brak możliwości odzyskania podatku VAT z faktury niespełniającej wymogów – wyrok TSUE z dnia 8 maja 2013r. (C-271/12)
Chcielibyśmy przedstawić Państwu jedno z najnowszych orzeczeń TSUE dotyczące prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury zawierającej błędy formalne. TSUE w sprawie C-271/12 Petroma Transports doszedł do wniosku, że w przypadku, gdy wystawiono fakturę, która nie zawiera wszystkich danych określonych przez prawo krajowe, prawo do odliczenia VAT nie przysługuje. Nie jest to jednak równoznaczne z prawem do zwrotu już zapłaconego podatku VAT należnego przez usługodawcę.
Spółka Petroma Transports SA świadczyła liczne usługi na rzecz innych spółek tej grupy. W związku ze świadczonymi usługami spółka wystawiała faktury na inne podmioty z grupy. W wyniku przeprowadzonej kontroli belgijska administracja podatkowa zakwestionowała możliwość odliczenia podatku VAT od faktur wystawianych przez Petroma Transports SA począwszy od roku 1994 z uwagi na brak wskazania na fakturze ceny jednostkowej i liczby godzin świadczonych usług. Usługobiorcy dostarczyli dodatkowe informacje, które nie zostały jednak przyjęte przez administrację podatkową za dostateczną podstawę umożliwiającą wykonanie prawa do odliczenia podatku VAT. Sprawa trafiła do sądu. Na etapie postępowania krajowego odmówiono zarówno nabywcom przedmiotowych usług prawa do odliczenia podatku VAT, jak i Spółce prawa do zwrotu zapłaconego podatku VAT.
Ostatecznie sprawę skierowano do Trybunału, któremu zadano następujące pytania:
1. Czy państwo członkowskie jest uprawnione do odmowy odliczenia dokonanego przez podatników będących usługobiorcami, którzy posiadają faktury zawierające braki, lecz uzupełnione poprzez przedstawienie informacji mających na celu wykazanie prawdziwości, charakteru i kwoty zafakturowanych transakcji (umowy, odtworzenie danych liczbowych na podstawie deklaracji podatkowych, informacje na temat funkcjonowania grupy itd.)?
2. Czy państwo członkowskie, które odmawia odliczenia dokonanego przez podatników będących usługobiorcami ze względu na nieprecyzyjność faktur, nie powinno stwierdzić, że faktury są tym samym również zbyt nieprecyzyjne, by umożliwić zapłatę podatku VAT? Co za tym idzie, czy w celu zapewnienia przestrzegania zasady neutralności podatku VAT państwo członkowskie nie jest zobowiązane przyznać spółkom świadczącym sporne usługi zwrot podatku VAT, który został wpłacony na jego rzecz?
W celu odpowiedzi na pytanie pierwsze Trybunał dokonać musiał interpretacji przepisów wspólnotowych i porównać je z przepisami krajowymi. W szczególności należało ustalić czy sam fakt wprowadzenia do obrotu wadliwie wystawionej faktury (z uwagi na braki formalne) powoduje utratę prawa do odliczenia podatku naliczonego. W przedstawionym stanie faktycznym wskazano również, iż organom podatkowym w toku postępowania przedłożone zostały informacje mające na celu wykazanie prawdziwości, charakteru i kwoty zafakturowanych transakcji.
Z przepisów dyrektywy (art. 22 Szóstej Dyrektywy w brzmieniu wynikającym z art. 28h) wynika, że prawo do odliczenia podatku VAT wystąpi, jeśli faktura wykazuje jasno cenę bez podatku, należny od niej podatek według każdej stawki, jak też jakiekolwiek zwolnienia. Państwo członkowskie może jednak ustanowić także inne kryteria, które określają, czy dany dokument może zostać uznany za fakturę. W związku z tym faktura, która nie spełnia kryteriów sprecyzowanych w prawie krajowym nie uprawnia do odliczenia podatku VAT. TSUE stwierdził również, że podatnik ma prawo do skorygowania wystawionej faktury. Korekta taka musi się jednak odbyć przed podjęciem decyzji przez organ podatkowy.
Odnośnie pytania drugiego, TSUE orzekł, iż odmowa prawa do odliczenia podatku VAT przez usługobiorców, ze względu na nieprecyzyjność faktur, nie jest równoznaczna z obowiązkiem uznania ww. faktur za nieprecyzyjne również w przypadku usługodawców, którzy na ich podstawie płacą podatek należny. Albowiem o tym czy podatek jest należny, nie decyduje prawo nabywcy do odliczenia, ale fakt dokonania czynności opodatkowanej. Skoro więc podmioty utrzymują, iż realizacja przedmiotowych usług miała miejsce i fakt ten został również wykazany przez organy podatkowe, to podatek VAT od tych transakcji był wymagany i został prawidłowo zapłacony. Zasada neutralności podatkowej nie stoi bowiem na przeszkodzie temu, aby administracja podatkowa, najpierw odmówiła wykonania prawa do odliczenia podatku VAT usługobiorcom, a następnie odmówiła zwrotu podatku VAT już zapłaconego przez spółkę będącą usługodawcą.
Podsumowując, faktury w których stwierdzono nieprawidłowości, z jednej strony uniemożliwiają usługobiorcom odliczenie na ich podstawie podatku VAT, z drugiej natomiast nie są przeszkodą w uznaniu ich za prawidłowe w celu rozliczenia się usługodawcy z podatku VAT należnego. Powyższe orzeczenie jest więc zdecydowanie niekorzystne dla podatników, powinno jednak mobilizować do dokładniejszej kontroli treści wystawianych faktur.
Trybunał nie zawsze jest tak rygorystyczny, jeżeli chodzi o inne elementy formalne rozliczenia podatkowego niż sama faktura. Przykładowo w przypadku "polskich spraw" Trybunał podchodził do prawa do odliczenia w sposób bardziej korzystny dla podatników – weźmy pod uwagę chociażby wyrok w sprawie C-280/10, w której TSUE orzekł, iż prawo do odliczenia podatku VAT nie jest uzależnione od warunku formalnego, jakim jest rejestracja podmiotu jako podatnika VAT. Wyrok TSUE powinien zmobilizować podatników do przywiązywania należytej wagi do wystawiania faktur – jako dokumentów o szczególnym statusie – zgodnie z określonymi kryteriami. Nieprawidłowości bowiem prowadzić mogą do utraty możliwości odliczenia na ich podstawie podatku VAT, nie zwalniając jednocześnie drugiej strony transakcji z obowiązku rozliczenia się z podatku VAT należnego. W przypadku niedopełnienia kryteriów zawartych w ustawodawstwie krajowym, dyrektywa unijna nie uchroni przed negatywnymi konsekwencjami, tym bardziej, że sama przyznaje fakturze szczególne miejsce wśród dokumentów będących podstawą rozliczeń podatkowych
Zespół RSM Poland
W celu uzyskania szczegółowych informacji prosimy o kontakt z naszym ekspertem Przemysławem Powierzą:
e-mail: ekspert@rsmpoland.pl
tel. +48 61 8515 766
fax +48 61 8515 786
