Pandemia koronawirusa a ceny transferowe

Kamila DOBOSZ
Tax Consultant w RSM Poland

Obecnie panująca pandemia koronawirusa nie pozostaje bez wpływu na transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi. Terminy realizacji przez podatników obowiązków w zakresie złożenia oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych a także informacji o cenach transferowych pozostają niezmienne, czyli upływają 30 września 2020 r. Zgodnie ze art. 31z tzw. specustawy[1] termin ten wydłużony został do 30 września 2020 r. w przypadku podmiotów, których rok podatkowy rozpoczął się po dniu 31 grudnia 2018 r., a zakończył przed dniem 31 grudnia 2019 r.

Zmniejszone przychody, konieczność ponoszenia kosztów stałych, przestoje w produkcji czy wyższe ceny materiałów produkcyjnych to tylko niektóre negatywne skutki pandemii. W tej rzeczywistości muszą odnaleźć się podmioty gospodarcze, funkcjonujące we wszystkich branżach. Kryzys wywołany epidemią już teraz albo w niedalekiej przyszłości doprowadzi do konieczności podjęcia decyzji związanych z prowadzonym biznesem oraz funkcjonowaniem w ramach grup kapitałowych. Możemy zakładać, że zmienią się na przykład warunki finansowania w grupach podmiotów powiązanych. Ustalony poziom oprocentowania powinien być dostosowany do zmieniającego się ryzyka związanego choćby ze spłatą zadłużenia przez pożyczkobiorców.

Być może nastąpi zmiana rozkładu funkcji pomiędzy stronami transakcji, czy też zmieni się rozłożenie ryzyk ponoszonych dotychczas przez jedną stronę transakcji na więcej podmiotów. Jeżeli – w związku z powyższym – będą miały miejsca przeniesienia pomiędzy podmiotami powiązanymi istotnych ekonomicznie funkcji, aktywów lub ryzyk, które mają wpływ na dochód podatnika, to powstanie obowiązek sporządzenie dokumentacji cen transferowych związanej z taką restrukturyzacją.

Liczba niekorzystnych czynników, jakie mogą wpłynąć na skalę prowadzonej działalności jest w tym momencie trudna do przewidzenia wziąwszy pod uwagę fakt, że nie wiadomo, ile czasu potrwa pandemia i jak wpłynie na gospodarki wszystkich krajów. Jednak można się spodziewać, że w ramach transakcji między podmiotami powiązanymi zmienią się łańcuchy dostaw, warunki transakcji i dojdzie do zmian w analizie funkcjonalnej. Wszystko to będzie miało na celu dostosowanie się do funkcjonowania w czasach kryzysu gospodarczego.

Warto także, w kontekście analiz porównawczych, zwrócić uwagę na brzmienie art. 11r. UPDOP: analiza porównawcza oraz analiza zgodności podlegają aktualizacji nie rzadziej niż co 3 lata, chyba że zmiana otoczenia ekonomicznego w stopniu znacznie wpływającym na sporządzoną analizę uzasadnia dokonanie aktualizacji w roku zaistnienia tej zmiany.

Otoczenie ekonomiczne przedsiębiorstwa to ogół procesów i czynników, które wspólnie tworzą środowisko firmy. Zmiany otoczenia zarówno w skali mikro- jak i makroekonomicznej w obecnych warunkach będą miały wpływ na funkcjonowanie podmiotów powiązanych. Aktualnie dla podatników istotne będzie nie tylko wywiązanie się z obowiązków nałożonych przez ustawodawcę, lecz także odpowiednie zareagowanie na te zmiany.

Z uwagi na zmieniające się otoczenie gospodarcze z pewnością pojawi się konieczność zweryfikowania ustalonych przez podmioty powiązane warunków realizacji transakcji, a także ustalonego poziomu rentowności. Czy poziom rentowności osiągnięty w 2019 r. będzie możliwy do zrealizowania w 2020 r.? Czy przygotowane wówczas analizy porównawcze pozostaną aktualne w 2020 r.? To kwestie, które niewątpliwie należy wziąć pod uwagę już teraz. Jednocześnie miejmy nadzieję, że dokumentacje podatkowe sporządzane za lata 2023-2025 r. będą, już w warunkach gospodarczego wzrostu, obejmowały analizy porównawcze obejmujące lata 2020, 2021, na których piętno odciśnie spowodowany epidemią kryzys gospodarczy.

Negatywny wpływ na prowadzoną działalność gospodarczą dotknie z pewnością polskie podmioty, które w normlanych warunkach zrealizowałyby dochód na określonym poziomie, a być może odnotują stratę. Obowiązek podatkowy związany z przygotowaniem dokumentacji lokalnej pomiędzy polskimi podmiotami za 2020 r. może zatem dotyczyć większej liczby podmiotów, niż miało to miejsce w 2019 r., bo nie zostanie spełniony jeden z warunków wyłączających transakcje pomiędzy nimi z obowiązku dokumentacyjnego.