Leszek WOZIŃSKI
Audit Manager w RSM Poland
Działalność jednostki, w tym nabywanie i wytwarzanie składników aktywów, często finansowana jest z obcych źródeł (kredytów lub pożyczek). Taki rodzaj finansowania wiąże się z koniecznością zapłaty odsetek i innych kosztów związanych z pożyczeniem środków, czyli tzw. kosztów finansowania zewnętrznego.
Kapitalizacja kosztów finansowania
Możliwość kapitalizowania kosztów finansowych reguluje MSR 23 Koszty finansowania zewnętrznego (dalej MSR 23). Jeżeli dany środek trwały spełnia definicję aktywa dostosowywanego (ang. qualifying asset), czyli takiego składnika aktywów, który wymaga znacznego czasu niezbędnego do przygotowania go do zamierzonego użytkowania lub sprzedaży, to wówczas koszty finansowania obowiązkowo podlegają kapitalizacji.
Kapitalizowanie kosztów nabycia lub kosztów wytworzenia kończy się w momencie dostosowania składnika aktywów do miejsca i warunków potrzebnych do rozpoczęcia jego funkcjonowania zgodnie
z zamierzeniami kierownictwa (składnik aktywów jest gotowy do użytkowania).
Według MSR 23 koszty finansowania zewnętrznego, które można bezpośrednio przyporządkować nabyciu, budowie lub wytworzeniu dostosowywanego składnika aktywów, są częścią ceny nabycia lub kosztu wytworzenia tego składnika aktywów. Oznacza to, że koszty finansowania zewnętrznego takiego składnika aktywów powiększają jego wartość bilansową. Pozostałe koszty finansowania zewnętrznego ujmuje się jako koszty okresu, w którym zostały poniesione.
Koszty, które mogą zostać aktywowane dotyczą:
- środków finansowych, które zostały pożyczone na potrzeby dostosowywanego składnika aktywów - aktywowaniu podlegają koszty finansowe pomniejszone o przychody finansowe
z krótkoterminowych inwestycji z otrzymanych środków; - środków finansowych otrzymanych na inne cele - aktywowaniu podlegają koszty ustalone poprzez zastosowanie stopy kapitalizacji do nakładów poniesionych na składnik aktywów, przy czym wartość aktywowanych kosztów finansowych nie powinna przekroczyć całkowitej wartości kosztów finansowych poniesionych w okresie.
Średnia ważona stopa % = Całkowita wartość odsetek od pozostałych pożyczek/Średnia zaległa kwota zadłużenia w danym okresie
Podstawą dla zastosowania tak wyznaczonej stopy powinna być średnia wartość nakładów inwestycyjnych poniesionych dla potrzeb kwalifikowanych aktywów (średnia wartość bilansowa
w okresie) pomniejszona o kwotę pożyczek zaciągniętych specjalnie w celu sfinansowania budowy aktywów.
Powyższe nakłady inwestycyjne nie obejmują wszystkich wydatkowanych kwot na budowę aktywów, które kwalifikują się do kapitalizacji, lecz tylko te, w przypadku których można w sposób wiarygodny uzasadnić zaciągnięcie pożyczek.
Jeśli wartość bilansowa aktywa trwałego przekracza jego wartość odzyskiwalną lub wartość netto możliwą do uzyskania (np. dlatego, że zostały skapitalizowane koszty finansowe), wtedy niezbędna jest korekta wartości tego aktywa dokonana zgodnie z MSR 36.
Przykład
Spółka ABC w ciągu 20X8 roku korzystała z dwóch następujących kredytów:
- 250 mln USD, oprocentowanie roczne 8%, termin wymagalności - dwa lata (20Y0);
- 180 mln USD, oprocentowanie roczne 10%, termin wymagalności - cztery lata (20Y2).
1 lipca 20X8 r. ABC wykorzystała z powyższych środków 60 mln USD
na budowę fabryki. Budowa ta rozpoczęła się 1 lipca 20X8 r.
Polecenie
Wylicz, w jakiej wysokości spółka ABC może skapitalizować odsetki
od kosztu budowy na 31 grudnia 20X8 r.?
Rozwiązanie
Średnia ważona stopa procentowa dla celów kapitalizacji może być wyliczona w następujący sposób:
8% X (250/(250+180)) + 10% X (180/(250+180)) = 8.8%
Koszty, które można skapitalizować wynoszą:
60 mln x 8.8% x 6/12 = 2.64 mln USD
Kiedy odsetki nie są kosztem?
Obecnie nie ma możliwości bezpośredniego ujmowania w rachunku zysków i strat kosztów finansowania zewnętrznego, które można bezpośrednio przyporządkować nabyciu, budowie lub wytworzeniu dostosowywanego składnika aktywów.
Ogólna definicja przedstawiona w MSR 23 wskazuje, że kosztami finansowania zewnętrznego są odsetki oraz inne koszty ponoszone w związku z pożyczaniem środków finansowych. Na koszty finansowania mogą się składać, zgodnie z § 6 MSR 23, koszty:
- odsetek wyliczonych z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej zgodnie z wymogami MSR 39,
- obciążeń finansowych z tytułu umów leasingu finansowego,
- różnic kursowych powstających w związku z pożyczkami i kredytami w walucie obcej w stopniu, w jakim są uznawane za korektę kosztów odsetek.
Przy spełnieniu określonych warunków wszystkie jednostki sporządzające sprawozdania finansowe zgodnie z MSSF są zobowiązane dokonywać kapitalizacji zewnętrznych kosztów finansowania.
Aby móc rozpocząć kapitalizację odsetek powinny być spełnione następujące warunki:
- rozpoczęto już budowę aktywów,
- dokonano już niektórych wydatków,
- ponoszone są koszty odsetek.
Aby proces budowy został uznany za rozpoczęty należy podjąć niezbędne działania stanowiące fazę planowania. Będą one trwać do czasu, gdy aktywa będą gotowe do użytkowania. Gdy działania te zostaną celowo wstrzymane lub zawieszone, kapitalizacja odsetek powinna być także wstrzymana lub zawieszona. Może być ona wznowiona, po wznowieniu opisanych działań. Nie dotyczy to sytuacji krótkiej zwykłej przerwy w prowadzeniu prac.
Nie można kapitalizować odsetek od aktywów nabytych w drodze specjalnych darowizn lub dotacji, ponieważ z założenia w takich przypadkach dla dokonania zakupu nie jest konieczne żadne dodatkowe finansowanie.
Okres kapitalizacji kończy się w momencie, gdy zasadniczo wszystkie działania niezbędne do przygotowania dostosowywanego składnika aktywów do zamierzonego użytkowania lub sprzedaży są zakończone.
MSR 23 dopuszcza kapitalizacje różnic kursowych w takim zakresie, w jakim stanowią korektę kosztu odsetek. Problem stanowi interpretacja tego zapisu .... ale więcej informacji na ten temat znajdą Państwo niedługo na naszym blogu.
