Aleksandra SYSIAK
Audit Junior Manager w RSM Poland
Pięciostopniowy model: Identyfikacja kontraktu
Przy zastosowaniu MSSF 15 pierwszym krokiem powinno być ustalenie, czy umowa istnieje i czy zawarta została z klientem.
Zgodnie z definicją zawartą w standardzie umowa to porozumienie między dwiema lub większą liczbą stron, które powoduje powstanie egzekwowalnych praw i obowiązków. Klientem jest zaś strona, która zawarła z jednostką umowę w celu otrzymania dóbr lub usług, za które jednostka otrzyma od klienta wynagrodzenie.
Co prawda standard dopuszcza możliwość zawierania umów w formie pisemnej, ustnej lub w sposób dorozumiany na podstawie zwyczajowych praktyk danej jednostki, niemniej jednak ujęcie umowy następuje wyłącznie przy spełnieniu wszystkich poniższych kryteriów:
- strony umowy zatwierdziły ją i są zobowiązane do wykonania swoich obowiązków;
- jednostka jest w stanie zidentyfikować prawa każdej ze stron dotyczące dóbr lub usług, które mają zostać przekazane;
- jednostka jest w stanie zidentyfikować warunki płatności za dobra lub usługi, które mają zostać przekazane;
- umowa ma treść ekonomiczną;
- istnieje prawdopodobieństwo otrzymania wynagrodzenia, które będzie należne w zamian za dobra i usługi, które zostaną przekazane (UWAGA: oceniając prawdopodobieństwo otrzymania wynagrodzenia jednostka uwzględnia wyłącznie zdolność i zamiar zapłaty kwoty wynagrodzenia przez klienta).
Jeżeli umowa z klientem spełnia wszystkie powyższe warunki w momencie zawierania, to nie ma obowiązku ponownej oceny tych warunków, chyba że istnieją przesłanki istotnej zmiany faktów i okoliczności (np. obniżenie się zdolności klienta do zapłaty wynagrodzenia).
Masz wątpliwość, czy dane, które otrzymujesz z księgowości przedstawiają rzetelny i rzeczywisty stan rzeczy?
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ
Przykład 1
Jednostka zawarła 6-miesiączną umowę na świadczenie usług od 1 stycznia do 30 czerwca roku 201X. Wynagrodzenie za usługi ustalono w kwocie 1.000 j. W umowie brak było zapisów odnośnie możliwości jej wcześniejszego wypowiedzenia lub przedłużenia po upływie 6 miesięcy.
W lipcu i sierpniu ze względu na obustronne zainteresowanie jednostka kontynuowała świadczenie usług oraz otrzymywała za nie wynagrodzenie. Trwał jednak proces negocjacyjny, który zakończył się 1 września podpisaniem nowej umowy, która zakładała podwyższenie miesięcznego wynagrodzenia do 1.200 j. Umowa będzie miała zastosowanie wstecz (od 1 lipca).
Fakt świadczenia usług przez jednostkę i otrzymywania za nie wynagrodzenia wskazuje na istnienie umowy mimo braku podpisanego kontraktu w lipcu i sierpniu. Sytuacja ta wymaga jednak osądu pod kątem prawnym co do egzekwowalności praw i obowiązków stron w tych okolicznościach. Jeżeli jednostka uzna, że egzekwowalne prawa i obowiązki istnieją, rozpoznanie przychodu nie powinno być odraczane w czasie tylko ze względu na brak podpisanej umowy.
A jeśli umowa nie spełnia kryteriów ujęcia?
W takim przypadku otrzymane wynagrodzenie ujmowane jest jako zobowiązanie do momentu wystąpienia jednego z dwóch poniższych zdarzeń:
- jednostka nie ma żadnych innych zobowiązań do przekazania dóbr lub usług klientowi i otrzymała całe lub zasadniczo całe wynagrodzenie przyrzeczone przez klienta, przy czym wynagrodzenie to nie podlega zwrotowi; lub
- umowa została rozwiązana, a wynagrodzenie otrzymane od klienta nie podlega zwrotowi.
Zmiany umowy
Zmiana umowy następuje, gdy strony zatwierdzą zmianę, która powoduje powstanie nowych lub zmianę istniejących egzekwowalnych praw i obowiązków. W przypadku gdy strony zatwierdziły zmianę zakresu umowy, ale nie ustaliły jeszcze odpowiedniej zmiany ceny, jednostka szacuje zmianę ceny transakcyjnej wynikającą ze zmiany umowy zgodnie z metodami przewidzianymi w standardzie.
Łączenie umów
W przypadku spełnienia jednego z poniższych kryteriów jednostka zobowiązana jest traktować dwie lub więcej umów jako jedną:
- umowy są negocjowane jako pakiet i dotyczą tego samego celu handlowego;
- kwota wynagrodzenia należnego w ramach jednej umowy zależy od ceny lub wykonania innej umowy;
- dobra lub usługi przyrzeczone w umowach (lub część z nich) stanowią pojedyncze zobowiązanie do wykonania świadczenia.
Czym jest pojedyncze zobowiązanie o wykonania świadczenia? Wyjaśnieniem tego terminu zajmiemy się w następnym artykule.
Zapisz się do Newslettera RSM Poland, aby być na bieżąco w kwestiach prawa, finansów i podatków. Skorzystaj z wiedzy ekspertów już dzisiaj.
Zapisz się
Przeczytaj również:
MSSF 15 – Przychody z umów z klientami (część 1)
MSSF 15 – Przychody z umów z klientami (część 3)
MSSF 15 – Przychody z umów z klientami (część 4). Ustalenie ceny transakcyjnej
MSSF 15 – przychody z umów z klientami (część 4). Ustalenie ceny transakcyjnej (ciąg dalszy)
MSSF 15 – Przychody z umów z klientami (część 5). Alokacja ceny transakcyjnej do zobowiązań
MSSF 15 – Przychody z umów z klientami (część 6). Ujęcie przychodu
MSSF 15 – przychody z umów z klientami (część 7). Rozpoznanie przychodów w branży budowlanej
MSSF 15 – przychody z umów z klientami (część 10). Dodatkowe wytyczne
MSSF 15 – przychody z umów z klientami (część 11). Zmiany umowy i koszty umowy
