Anna FENGIER
Junior Audit Manager w RSM Poland
Podczas badania sprawozdań finansowych za rok 2014 odniosłam wrażenie, że wprowadzenie Krajowego Standardu Rachunkowości nr 9 „Sprawozdanie z działalności” (dalej KSR 9) niewiele zmieniło w zakresie jakości sporządzanych sprawozdań z działalności. Nadal zdarza się, że sprawozdanie z działalności napisane jest na jednej stronie arkusza A4, opiera się tylko na dwuletnich danych finansowych lub informacjach przekopiowanych wprost ze sprawozdania finansowego, ewentualnie opatrzonych komentarzami „nastąpił wzrost/spadek o tyle i tyle”, bez jakichkolwiek bardziej szczegółowych wyjaśnień, co było przyczyną zanotowanych zmian. Oczywiście nie chodzi mi o to, żeby w sprawozdaniu z działalności ujawniać od razu tajemnice handlowe przedsiębiorstwa, ale oczekiwałabym po nim bardziej kompleksowych informacji, pozwalających wyrobić sobie zdanie o faktycznej kondycji przedsiębiorstwa.
Na szczęście zdarzają się już przypadki, gdzie w składzie Zarządów znajdują się osoby (i niekoniecznie są to członkowie Zarządu emitentów) świadome wagi tego dokumentu. Przecież sprawozdanie z działalności, podobnie jak sprawozdanie finansowe, jest dokumentem rozpatrywanym i zatwierdzanym przez organ zatwierdzający, co wynika z przepisów Kodeksu spółek handlowych. Jednak nawet ta grupa, sporządzając sprawozdanie z działalności, prezentuje dane finansowe głównie za dwa lata objęte sprawozdaniem finansowym.
Małe przypomnienie związane z obowiązywaniem standardu
Jak wiadomo, 30 kwietnia 2014 roku Ministerstwo Finansów wydało komunikat nr 4 w sprawie ogłoszenia uchwały Komitetu Standardów Rachunkowości w sprawie przyjęcia Krajowego Standardu Rachunkowości nr 9 „Sprawozdanie z działalności”. Standard ten wszedł w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów i ma zastosowanie do sprawozdań z działalności sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się w 2014 roku z możliwością jego wcześniejszego stosowania.
Jaki jest cel standardu?
Celem opublikowanego KSR 9 jest „pomoc w sporządzeniu sprawozdania z działalności” i jednocześnie „promowanie dobrych praktyk w tym zakresie”. Zróbmy małą analizę porównawczą art. 49 Ustawy o rachunkowości (zwanej dalej UoR) z rozdziałem 6 KSR 9.
| Podtytuł w rozdziale 6 KSR 9 | Tytuły wynikające z art. 49 Ustawy o rachunkowości |
| Charakterystyka działalności i zasobów |
1. Informacje o posiadanych przez jednostkę oddziałach/zakładach 2. Informacje o nabyciu udziałów (akcji) własnych, a w szczególności celu ich nabycia, liczbie i wartości nominalnej, ze wskazaniem, jaką część kapitału zakładowego reprezentują, cenie nabycia oraz cenie sprzedaży tych udziałów (akcji) w przypadku ich zbycia 3. Informacje o ważniejszych osiągnięciach w dziedzinie badań i rozwoju 4. Informacje dotyczące zagadnień środowiska naturalnego i zatrudnienia |
| Cele i ryzyko |
Informacje o instrumentach finansowych w zakresie: a) ryzyka: zmiany cen, kredytowego, istotnych zakłóceń przepływów środków pieniężnych oraz utraty płynności finansowej, na jakie narażona jest jednostka b) przyjętych przez jednostkę celów i metod zarządzania ryzykiem finansowym, łącznie z metodami zabezpieczenia istotnych rodzajów planowanych transakcji, dla których stosowana jest rachunkowość zabezpieczeń |
| Wyniki działalności i sytuacja finansowa |
1. Informacje o przewidywanym rozwoju jednostki 2. Wskaźniki finansowe i niefinansowe 3. Informacje o zdarzeniach istotnie wpływających na działalność jednostki, jakie nastąpiły w roku obrotowym, a także po jego zakończeniu, do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego |
| Perspektywy | Informacje o przewidywanej sytuacji finansowej |
| Ład korporacyjny | Informacje o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego w przypadku jednostek, których papiery wartościowe zostały dopuszczone do obrotu na jednym z rynków regulowanych Europejskiego Obszaru Gospodarczego |
Prezentacja danych a przydatność tych informacji
Jak widać, podział wynikający z KSR 9 jest zbieżny z głównymi punktami art. 49 UoR. Każdy z wymienionych działów jest także w niniejszym standardzie szczegółowo opisany. Ja jednak chciałabym zwrócić szczególną uwagę na te zapisy, których zastosowanie w praktyce potwierdzałoby to, co jest najważniejsze dla czytelnika – odbiorcy sprawozdania. A mianowicie założenie, że zastosowana przez spółkę zasada kontynuacji działalności jest słuszna. Podczas badań sprawozdań finansowych biegli rewidenci założenie to potwierdzają często w oparciu o informacje, których zwykły użytkownik nie widzi w sprawozdaniu finansowym sporządzonym właściwie tylko za dwa lata. A KSR 9, omawiając zasady sporządzania i prezentacji sprawozdania z działalności, zwraca uwagę na fakt, że:
- dobrą praktyką jest prezentacja informacji finansowych za okresy do 3 lub 5 lat, co umożliwia ocenę tendencji i trendów. Rozpatrywany horyzont czasowy zależy od branży, charakteru danego zagadnienia itp., a także posiadania danych porównawczych;
- dobrą praktyką jest podbudowa przewidywań za pomocą prognoz i projekcji, w tym kluczowych mierników finansowych i niefinansowych, umożliwiających ocenę perspektyw jednostki co najmniej w najbliższym roku. Mierniki finansowe stanowiące przedmiot prognozy lub projekcji powinny być porównywalne z informacjami zawartymi w sprawozdaniu finansowym. Pożądane jest też wskazanie celów i oczekiwań w dłuższym horyzoncie czasowym.
Rozbudowanie odpowiednich informacji finansowych za okresy 5 lat wstecz i jeden rok do przodu pozwoliłoby użytkownikom sprawozdania na wyciągnięcie własnych wniosków co do sytuacji finansowej i majątkowej spółki oraz jednoczesne potwierdzenie lub nie zasadności założenia kontynuacji jej działalności. Dlatego moim zdaniem warto zwracać uwagę kierownictwu jednostek czy nawet organom nadzorującym i zatwierdzającym sprawozdanie z działalności na wymogi KSR 9. Standard ten ma bowiem doprowadzić do sytuacji, w której informacje znajdujące się w sprawozdaniu z działalności, będą dla użytkowników przydatne w ocenie przeszłych, teraźniejszych oraz przyszłych zdarzeń, co będzie z korzyścią dla nas wszystkich.
