Łucja PADRAK
Audit Manager w RSM Poland
Głównym zadaniem sprawozdawczości finansowej jest przekazanie informacji osobom zainteresowanym (interesariuszom) o sytuacji majątkowej i finansowej jednostki. W celu spełnienia tego wymogu sprawozdanie finansowe powinno przedstawiać rzetelną i jasną sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy jednostki. Jak rozumieć to stwierdzenie? Przepisy tego nie definiują. Jednak biorąc pod uwagę nadrzędny cel rachunkowości należy założyć, że informacje, które przekazuje sprawozdanie finansowe odbiorcy nie może wprowadzać go w błąd.
Do tej pory rzetelny obraz mógł być zapewniony w takim stopniu, w jakim pozwalały na to przepisy Ustawy o rachunkowości. Wraz ze zmianą Ustawy zostały zaimplementowane przepisy Dyrektywy o sprawozdawczości finansowej i wprowadzono art. 4 ust 1b, otwierając tym samym Ustawę o rachunkowości na zmieniającą się i złożoną rzeczywistość, którą ciężko zamknąć w 86 artykułach przepisów Ustawy.
Art. 4 ust 1b Ustawy o rachunkowości wskazuje, że "jeżeli w wyjątkowych przepadkach stosowanie określonego przepisu ustawy nie pozwoliłoby na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego, jednostka nie stosuje tego przepisu, a w informacji dodatkowej uzasadnia przyczyny jego niezastosowania oraz określa wpływ, jaki niezastosowanie przepisu wywiera na obraz sytuacji majątkowej i finansowej oraz wynik finansowy jednostki".
Podejście to jest nowe, jednak budzi entuzjazm wśród kierowników jednostek, którzy od lat - pod skrzydłami starej ustawy - biją się z myślami, jak zaprezentować transakcje w sprawozdaniu finansowym, aby nie zakłamać rzeczywistości, jednocześnie pozostając w zgodzie z przepisami bilansowymi.
Jednak czy to oznacza, że obecnie można nie stosować przepisów Ustawy o rachunkowości zawsze gdy stwierdzimy, że inny sposób wykazania danych będzie lepszy niż przewiduje to Ustawa? Absolutnie nie.
W momencie rozważania, czy w danych okolicznościach możemy skorzystać z odstępstwa warto podkreślić fragment przepisu, że należy go stosować w wyjątkowych przypadkach. Jak określa Komitet Standardów Rachunkowości oznacza to, że możemy skorzystać z odstępstwa tylko w momencie, gdy mamy do czynienia z sytuacjami, których ustawodawca nie był w stanie przewidzieć w toku procesu legislacyjnego lub które są tak złożone, że niemożliwe było ustalenie dla nich specyficznych regulacji.
Dla przykładu, biorąc pod uwagę powyższe, nie można - powołując się na analizowany przepis - dokonać przeszacowania wartości nieruchomości wykazanych na środkach trwałych do wartości rynkowej. Posiadanie nieruchomości jest sytuacją powszechną, a Ustawa dokładnie reguluje sposób ich wyceny, zapewniający rzetelny obraz.
Osoby zainteresowane tą tematyką zachęcamy do zapoznania się z dyskusją Komitetu Standardów Rachunkowości zaprezentowaną w Projekcie do dyskusji publicznej w sprawie realizacji przepisów art. 4 ust 1, 1a i 1b ustawy o rachunkowości wydanym w czerwcu 2017 roku.
