Nowa upadłość konsumencka
01 stycznia 2015 r., weszła w życie nowelizacja Prawa upadłościowego i naprawczego, ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Celem przepisów jest zapewnienie możliwości oddłużenia osób fizycznych oraz redukcja lub całkowite usunięcie barier w dostępie do oddłużenia. Zamiarem dotychczas obowiązującej ustawy było zapewnienie możliwości optymalnego zaspokojenia wierzycieli w uniwersalnej egzekucji jaką jest postępowanie upadłościowe, a w wyniku przyjęcia nowej ustawy, na pierwszy plan wysuwa się oddłużenie osoby fizycznej umożliwiające jej powrót do obrotu cywilnoprawnego i wyjście z tzw. „szarej strefy”.
Ustawa z dnia 05 sierpnia 2008 r., która mimo słusznych założeń, okazała się być zbyt restrykcyjna, w szczególności, w zakresie przesłanek ogłoszenia upadłości. Kolejny problem stanowiła bariera kosztów postepowania, gdyż sąd oddalał wniosek jeśli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarczał na zaspokojenie kosztów postępowania. Znowelizowana ustawa wprowadzała również bardzo rygorystyczne przepisy dotyczące obligatoryjności umorzenia postępowania upadłościowego przez sąd, w przypadku naruszenia przez upadłego obowiązków na nim ciążących, niezależnie od ich wagi. Wszystko to wskazywało na konieczność znowelizowania polskich przepisów dotyczących upadłości konsumenckiej i wprowadzenia rozwiązań ułatwiających oddłużenie osobom fizycznym.
NOWE PRZEPISY
Zgodnie z nową ustawą liberalizacji ulegają przesłanki ogłoszenia upadłości. Sąd będzie mógł oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej tylko wtedy, gdy konsument doprowadził do swojej niewypłacalności lub zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. W ten sposób ustawodawca odszedł od dotychczasowej restrykcyjnej przesłanki, zgodnie z którą sąd mógł ogłosić upadłość osoby fizycznej tylko wtedy gdy jej niewypłacalność powstałą w skutek wyjątkowych i niezależnych okoliczności.
Nowela wprowadziła też odstąpienie od rygoryzmu i formalizmu przy postępowaniu upadłościowym - sąd pominie drobne braki we wnioskach i oświadczeniach konsumenta, kierując się względami słuszności lub względami humanitarnymi. Trzeba zauważyć, że z brzmienia przepisu regulującego tą kwestię, wynika obowiązek a nie uprawnienie sądu do pominięcia przesłanek negatywnych, jeżeli z ustalonego stanu faktycznego ogłoszenie upadłości jest uzasadnione względami słuszności i humanitaryzmu.
Nowe prawo upadłościowe wprowadziło również takie zmiany jak:
- postepowanie upadłościowe prowadzone jest nawet gdy majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. W wyjątkowych sytuacjach, sąd może ogłosić upadłość niewypłacalnego, ale rzetelnego dłużnika - bez zaspokajania wierzycieli. W wypadku gdy osobista sytuacja dłużnika upadłego wskazywać będzie na jego niezdolność do dokonania jakichkolwiek spłat sąd wyda postanowienie o umorzenie jego wszelkich zobowiązań;
- maksymalny okres oddawania długów ustalony w ramach planu spłaty skrócono z 5 do 3 lat;
- do ogłoszenia upadłości osoby fizycznej wystarczy posiadanie jednego wierzyciela;
- w wypadku gdy na potrzeby spłaty zadłużenia zostanie sprzedane mieszkanie dłużnika to będzie mu przysługiwała suma na pokrycie kosztów najmu stanowiąca równowartość 24-krotności średniego czynszu najmu mieszkania w tej samej lub sąsiedniej miejscowości, a nie jak dotychczas 12-krotność;
- w trakcie wykonywania planu spłaty wierzycieli, dłużnikowi nie wolno dokonywać takich czynności prawnych, które mogłyby pogorszyć jego zdolność do wykonywania planu spłaty wierzycieli. Wyeliminowano zakaz dokonywania zakupów na raty lub z odroczonym terminem płatności;
- opłata od złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości została zmniejszona z 200 zł do 30 zł;
- zrezygnowano z procedury ustalania wstępnego wynagrodzenia syndyka oraz wypłaty zaliczek;
- zmniejszono koszty postepowania poprzez zwolnienie obwieszczeń od opłat za zamieszczenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.