Legal Alert 1/2014

Nowe obowiązki przedsiębiorstw energetycznych

W dniu 21 lipca 2014 r. weszła w życie ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz niektórych innych ustaw (dalej: „Ustawa”). Ustawa nakłada na podmioty prowadzące działalność z zakresie wytwarzania i obrotu paliwami ciekłymi nowe obowiązki. Zostały one uregulowane w art. 38a-38d ustawy – Prawo energetyczne. Przede wszystkim przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie wytwarzania lub obrotu paliwami ciekłymi z zagranicą zostali zobowiązani do uzyskania koncesji na wytwarzanie lub obrót paliwami ciekłymi z zagranicą oraz przedstawienia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki (dalej: Prezes URE) zabezpieczenia, które ma służyć zaspokojeniu należności publicznoprawnych w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo energetyczne nie ureguluje ich w przewidzianym przez ustawodawcę terminie.

Ustawa nakłada na podmioty prowadzące działalność w zakresie wytwarzania lub obrotu paliwami ciekłymi z zagranicą obowiązek uzyskania koncesji na prowadzenie takiej działalności. Przedsiębiorcy mają obowiązek wystąpić o udzielenie koncesji w ciągu dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie Ustawy tj. od dnia 21 lipca 2014 r. Do czasu wydania koncesji na wytwarzanie lub obrót paliwami ciekłymi z zagranicą przez Prezesa URE, podmioty wnioskujące o jej udzielenie będą mogły prowadzić działalności gospodarczą na podstawie dotychczas posiadanych koncesji. Jeżeli w ciągu dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy przedsiębiorca nie wystąpi o udzielenie koncesji na wytwarzanie lub obrót paliwami z zagranicą, wówczas dotychczas posiadane koncesje będą uprawniać jedynie do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania lub obrotu paliwami ciekłymi na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Podmioty, które po upływie okresu przewidzianego na złożenie wniosku o przyznanie koncesji w zakresie obrotu paliwami ciekłymi z zagranicą nadal będą prowadzić działalność w zakresie obrotu paliwami ciekłymi, ponoszą odpowiedzialność z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej bez wymaganej koncesji (art. 60(1) §1 Kodeksu wykroczeń).

Każdy podmiot, który wystąpi o koncesję na wytwarzanie paliw ciekłych lub na obrót paliwami ciekłymi z zagranicą będzie zobowiązany do przedstawienia zabezpieczenia w wysokości 10.000.000,00 zł (dziesięć milionów złotych). Z obowiązku uzyskania zabezpieczenia będą jednak zwolnione podmioty dokonujące obrotu gazem płynnym (LPG). Ustawodawca, nakładając na przedsiębiorstwa energetyczne nowe obowiązki dąży do zabezpieczenia powstałych albo mogących powstać w związku z wykonywaną działalnością w zakresie wytwarzania lub obrotu paliwami ciekłymi opłat, ewentualnych kar lub też zobowiązań podatkowych w podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym, a także odsetek za zwłokę z tytułu obowiązku uiszczenia należności publicznoprawnych. Do takich przykładowych należności, które będą zabezpieczane zgodnie z nowymi przepisami zalicza się przede wszystkim kary za wprowadzanie do obrotu paliw ciekłych niespełniających wymagań jakościowych, o których mowa w art. 3-5 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw, kary wynikające z nieprzestrzegania obowiązków wynikających z koncesji, kary za niezrealizowanie Narodowego Celu Wskaźnikowego, o którym mowa w ustawie o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz opłaty wnoszone przez przedsiębiorstwa energetyczne z tytułu posiadania koncesji.

Zabezpieczenie majątkowe należy ustanowić na okres nie krótszy niż 12 miesięcy, przy czym jeżeli okres, na który ustanowiono zabezpieczenie, jest krótszy niż okres planowanej działalności gospodarczej, zabezpieczenie powinno podlegać odnowieniu. Zabezpieczenie majątkowe może być złożone w formie:

1. gwarancji bankowej lub ubezpieczeniowej;
2. poręczenia banku;
3. weksla z poręczeniem wekslowym banku;
4. czeku potwierdzonego przez krajowy bank wystawcy czeku;
5. zastawu rejestrowego na prawach z papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski;
6. pisemnego, nieodwołalnego upoważnienia Prezesa URE, potwierdzonego przez bank lub spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, do wyłącznego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymi na rachunku lokaty terminowej.

Jeżeli zabezpieczenie majątkowe nie spełnia wymogu wysokości lub zostało ustanowione na okres krótszy niż przewidziany w koncesji, Prezes URE wzywa do uzupełnienia wniosku o zabezpieczenie w odpowiedniej wysokości lub ustanowienie nowego zabezpieczenia na czas prowadzenia działalności wskazany we wniosku o udzielenie koncesji. Przedsiębiorstwo energetyczne obowiązane jest każdorazowo, na miesiąc przed upływem terminu wygaśnięcia tego zabezpieczenia, do przedstawienia zabezpieczenia na kolejny okres wykonywania działalności, nie krótszy niż 12 miesięcy. Gwarantem lub poręczycielem zabezpieczenia majątkowego może być osoba wpisana do wykazu gwarantów, o którym mowa w art. 52 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne. Zgodnie z tym przepisem gwarantem może być instytucja posiadająca siedzibę na terenie Wspólnoty Europejskiej, prowadząca na terytorium kraju działalność bankową lub ubezpieczeniową oraz która posiada uprawnienie do udzielania gwarancji, a także daje rękojmię prawidłowego wywiązywania się z zobowiązań wobec organów celnych.

Zabezpieczenie może zostać wykonane, jeżeli przedsiębiorstwo energetyczne zobowiązane do ustanowienia zabezpieczenia nie zapłaci objętych zabezpieczeniem należności publicznoprawnych. Wykonanie zabezpieczenia następuje na podstawie decyzji Prezesa URE, której z mocy ustawy nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności.

Należy również pamiętać, że w przypadku wykonania zabezpieczenia przez Prezesa URE, na przedsiębiorcy ciąży obowiązek uzupełnienia zabezpieczenia do wymaganej wysokości w terminie 30 dni od dnia wykorzystania zabezpieczenia. Jeżeli przedsiębiorca zobowiązany do złożenia zabezpieczenia nie wykona tego obowiązku, Prezes URE będzie uprawniony do wszczęcia z urzędu postępowania w przedmiocie cofnięcia koncesji na wytwarzanie lub obrót paliwami ciekłymi z zagranicą.

Wprowadzenie wymogu udzielenia zabezpieczenia w wysokości 10.000.000,00 zł najprawdopodobniej spowoduje ograniczenie liczby podmiotów, które prowadzą działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwem ciekłym z zagranicą. Celem wprowadzenia obowiązku ustanowienia zabezpieczenia przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą w zakresie produkcji paliw ciekłych lub obrotu paliwami ciekłymi z zagranicą jest, w ocenie organów państwowych, ograniczenie liczby nadużyć występujących w sektorze paliw ciekłych. Wydaje się jednak, iż nałożenie dodatkowych obowiązków na przedsiębiorstwa nie przyczyni się do wyeliminowania istniejących nadużyć, a jedynie pozbawi możliwości prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi z zagranicą wielu przedsiębiorców, którzy nie są w stanie ponieść kosztów uzyskania i przedstawienia Prezesowi URE zabezpieczenia w wysokości określonej przez Ustawę.

W przypadku dodatkowych pytań lub potrzeby przedyskutowania wpływu powyższych informacji na Państwa działalność biznesową zachęcamy do kontaktu.

Zespół RSM Poland