Kontrola cen transferowych

W ostatnich latach daje się zaobserwować stale rosnące zainteresowanie organów podatkowych tematem cen transferowych. Kontrole w obszarze cen transferowych są nadal często prowadzone przez organy skarbowe. Z pewnością sprzyja temu posiadanie przez kontrolujących specjalistycznych narzędzi umożliwiających weryfikację rynkowości warunków transakcji realizowanych pomiędzy podmiotami powiązanymi. Ponadto organy podatkowe skuteczniej dobierają podmioty do kontroli.

W tabeli poniżej zaprezentowano ilość kontroli przeprowadzonych w latach 2014-2020 oraz w pierwszym półroczy 2021 roku, a także kwoty doszacowań będące ich wynikiem.

Źródło: Przetworzenie informacji publicznych pozyskanych do ponownego wykorzystania od Ministerstwa Finansów

W okresie pandemii COVID zauważalny jest spadek ilości kontroli zakończonych doszacowaniem, na co prawdopodobnie mógł mieć wpływ m.in. ograniczony tryb pracy organów oraz podatników. Zmniejszanie skuteczności przeprowadzanych kontroli może wynikać również z faktu, iż dokumentacje cen transferowych, w tym przede wszystkim analizy cen transferowych, są coraz lepiej przygotowane.

Niewątpliwie obowiązek raportowania o transakcjach podatnika z podmiotami z nim powiązanymi przekładał się bezpośrednio na możliwość typowania do kontroli podmiotów, u których występuje ryzyko związane z transferem dochodów. Zgodnie bowiem z informacjami przekazywanymi organom za pomocą formularzy CIT/TP, PIT/TP oraz zastępujących je formularzy TPR-C, TPR-P, podatnik dostarcza komplet danych dotyczących zarówno rodzajów realizowanych z podmiotami powiązanymi transakcji, jak i ich kwot.

Jednocześnie poczynając od roku podatkowego 2019 brak złożenia Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o cenach transferowych, złożenie jej po terminie lub przekazanie informacji nieprawdziwych jest zgodnie z art. 80e Kodeksu Karnego Skarbowego, obciążone karą grzywny do 720 stawek dziennych, a w przypadkach mniejszej wagi karą grzywny za wykroczenie skarbowe. W praktyce zatem może to oznaczać dla podatnika konieczność zapłacenia grzywny, której wysokość może wynosić nawet ponad 26 mln PLN. Taka sama sankcja zostanie nałożona na podmiot, który nie złoży oświadczenia o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych, złoży to oświadczenie po terminie lub poświadczy w nim informacje niezgodne ze stanem rzeczywistym. To ostatnie kryterium jest szczególnie istotne, ponieważ w oświadczeniu należy wskazać, że cena transferowa transakcji kontrolowanej została ustalona na poziomie rynkowym.

Zgodnie natomiast z dotychczas obowiązującymi przepisami o cenach transferowych organ podatkowy miał prawo do zastosowania sankcyjnej 50% stawki podatku w odniesieniu do doszacowanego dochodu. Doszacowanie dochodów miało miejsce w sytuacji, w której warunki ustalone w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi odbiegały od tych, jakie zastosowałyby między sobą podmioty niezależne, a podatnik nie miał przygotowanej dokumentacji cen transferowych.

Od 1 stycznia 2019 roku wprowadzono instytucję dodatkowego zobowiązania podatkowego, która co do zasady wynosi 10% sumy nienależnie wykazanej lub zawyżonej straty podatkowej i niewykazanego w całości lub części dochodu do opodatkowania. Ponadto ustawodawca przewidział możliwość:

• podwojenia stawki, gdy podstawa do ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego przekracza 15 mln PLN (w zakresie nadwyżki ponad tę kwotę) albo podatnik nie przedłożył dokumentacji podatkowej;
• potrojenia stawki, gdy podstawa do ustalenia dodatkowego zobowiązania podatkowego przekracza 15 mln PLN, a podatnik nie przedłożył dokumentacji podatkowej (w zakresie nadwyżki ponad tę kwotę).

W praktyce ta koncepcja sankcji oznacza, iż podatnik, niezależnie od osiągniętego wyniku finansowego, będzie zmuszony do zapłaty podatku z tytułu dodatkowego zobowiązania podatkowego. Należy również zwrócić uwagę, iż sankcje mogą być stosowane nie tylko do transakcji podlegających obowiązkowi dokumentacyjnemu, lecz do wszystkich transakcji, w odniesieniu do których istnieje obowiązek stosowania zasady ceny rynkowej.