17 stycznia 2017 r. NSA wydał wyrok (sygn. akt II FSK 3712/14), utrzymujący w mocy stanowisko WSA w Gdańsku z 15 lipca 2014 r. (sygn. akt I SA/Gd 589/14), zgodnie z którym zasądzona na rzecz prezesa kara umowna podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z działalności wykonywanej osobiście.
Sprawa dotyczyła prezesa spółki, który został odwołany z pełnionej funkcji. Z tego tytułu sąd okręgowy zasądził na jego rzecz wypłatę kary umownej. Spór z organami podatkowymi dotyczył kwalifikacji przychodu z tytułu otrzymanej rekompensaty.
W ocenie prezesa, spółka wypłacająca karę umowną niezasadnie pobrała zaliczkę na podatek dochodowy. Jego zdaniem otrzymane środki należało uznać za przychód z innych źródeł (art. 20 ust. 1 ustawy z dnia
26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032; dalej: „UPDOF”)), od którego nie powinna zostać pobrana zaliczka. Prezes uważał ponadto, że wypłata, jako rodzaj odszkodowania podlegała zwolnieniu z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b UPDOF.
WSA w Gdańsku nie zgodził się z tym stanowiskiem. Podkreślił, że źródłem uzyskanego przychodu było wcześniejsze pełnienie funkcji członka zarządu i fakt jego odwołania przed upływem kadencji. Wobec tego otrzymana przez prezesa kara umowna na gruncie podatku dochodowego jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście.
Sąd nie przychylił się także do uznania wypłaconej kary umownej za rodzaj odszkodowania podlegający zwolnieniu z opodatkowania. Przyznał, że pełni ona funkcję analogiczną do odszkodowania, różni się jednak od odszkodowania pod tym względem, że należy się wierzycielowi zawsze kiedy zaistnieją okoliczności uzasadniające postawienie zarzutu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, bez względu na wysokość poniesionej przez niego szkody. Sąd podkreślił, że kary umowne i odszkodowania, mają odmienne znaczenie pomimo pełnienia podobnej funkcji. W rezultacie spółka wypłacająca rekompensatę postąpiła prawidłowo, pobierając zaliczkę na podatek dochodowy.
NSA oddalił skargę kasacyjną prezesa, tym samym przychylając się do stanowiska sądu I instancji. Ze względu na brak opublikowanego uzasadnienia nie są znane motywy, którymi się kierował.
W praktyce często występują sytuacje, w których członkowie zarządu odwołani ze stanowiska toczą ze spółką spór o wypłatę rekompensaty z tego tytułu. Powyższe wyroki wpisują się w praktykę uznawania rekompensaty wypłacanej byłemu członkowi zarządu za przychód z działalności wykonywanej osobiście. Wspomniane orzeczenia wskazują również na różnicę w traktowaniu kary umownej i odszkodowania.
Gdyby wypłacona kwota pełniła funkcję odszkodowania za poniesione szkody, mogłaby korzystać ze zwolnienia z podatku.
W razie jakichkolwiek pytań lub potrzeby omówienia tematu, gorąco zachęcamy do kontaktu z naszym ekspertem Piotrem LISSEM:
e-mail: ekspert@rsmpoland.pl
tel. +48 61 8515 766
fax +48 61 8515 786
